سفارش استاد دینانی به جوانان جویای فلسفه به دنبال باطن بروید
به گزارش نور معرفت، استاد برجسته فلسفه و حکمت اظهار داشت: انسان باید فرصت داشته باشد در خلوت خود و در اعماق خود فکر کند و به مسایل مهم برسد. اما مدام دیدن و تراکم اطلاعات انسان را از تفکر عمیق باز می دارد.
به گزارش نور معرفت به نقل از مهر، غلامحسین ابراهیمی دینانی در کنفرانس بین المللی «ماجرای فکر فلسفی در اندیشه های دکتر دینانی» که با حضور جمع کثیری از اندیشمندان و فلاسفه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد در سفارش به جوانانی که قدم در راه آموختن فلسفه نهاده اند به جایگاه قرآن در بین ایرانیان اشاره نمود و اظهار داشت: من در سخنرانی ای گفتم پس از اسلام قرآن کریم در مکه بر حضرت محمد (ص) نازل شد، در مصر قرائت شد، در ترکیه کتابت شد و در ایران فهمیده شد. هم اکنون تفسیرهایی که برای قرآن در طول تاریخ نوشته شده است بهترینش متعلق به ایران است. آخرینش در ارتباط با علامه طباطبایی است که تفسیرش بهترین است. تفسیر دیگران تحت الفظی است، اما بزرگترین مفسران قرآن کریم ایرانی بودند. در مورد روایات نبوی بگویم که صحاح سته شش کتابی است که منبع مهم اهل سنت در روایات شمرده می شود، هر شش نفر نویسنده آن ایرانی هستند. واقعا اگر ایرانیها نبودند اسلام گسترش پیدا نمی کرد. ایرانیان در ترویج اسلام بزرگترین نقش را در طول تاریخ ایفا کردند. وی ادامه داد: ۷۰ بطن برای قرآن گفته شده است، خب این ها را انسان در عمق نمی بیند و سبب شده سطحی گری رواج پیدا کند و امروز مردم آسایش دارند، ولی آرامش ندارند، کسی که آرامش داشته باشند را نمی بینیم، همه ناآرام هستند و دغدغه دارند. این همان غلبه کمیت بر کیفیت است. دینانی ایران را کشوری متمدن و مردمان آنرا باهوش دانست و اشاره کرد: ایران کشوری است که مظلوم واقع شده و در طول تاریخ مورد حمله واقع شده اما در روزگاری که ایران تمدن داشت دیگر مناطق دنیا تمدن نداشتند. مردم ایران هم مردمان باهوشی هستند. هر ایرانی در خارج می بینید برجسته است و مقامی دارد. این به خاطر مقام ایران است.
انسان باید فرصت خلوت و تعمق داشته باشد
استاد برجسته فلسفه وجود گوشیهای همراه را یکی از عوامل سطحی نگری انسان برشمرد و اظهار داشت: یکی از چیزهایی که بسیار مفید و مضر است، همین گوشیهای همراه می باشد. این موبایل اطلاعات متراکم می دهد، پشت فرمان ماشین موبایل به دست می گیریم. اما این اطلاعات متراکم ذهن را مشغول می کند و عمق پیدا نمی نماید. انسان باید فرصت داشته باشد در خلوت خود و در اعماق خود فکر کند و به مسایل مهم برسد. اما مدام دیدن و تراکم اطلاعات انسان را از تفکر عمیق باز می دارد. وی با بیان این نکته که در عصر حاضر تفکر عمیق کمتر شده است اضافه کرد: در صنعت دنیا پیشرفت کرده، اروپا کارهای مهمی کرده است، اما در مطالب عمیق عقب رفته است. کتابی که معنویت و واقعیت را بیان کند و به عمق تفکر برسد کمتر می بینم. عالم عمقی دارد، هر ظاهر باطنی دارد، هیچ ظاهری در عالم نیست که باطنی نداشته باشد. انسان هم ظاهری دارد که پیشرفت کرده ولی باطن انسان پیش نرفته است و باطن انسان عمیق ترین باطنی است که در عالم میتوان پیدا کرد. لیست عالم هستی انسان است. تا فوق عرض، تا فنای در حق می تواند پیش برود. فنای حق یعنی دیگر خودش نیست، از اعلی علیین که قابل تصور نیست می تواند برود تا اسفل السافلین هم می تواند برود. دورترین مسافت ها باطن انسان است، از کجا تا کجای عالم است، کل هستی در درون انسان است. ما درون عالمیم یا عالم درون ماست؟ همه عالم در ذهن انسان می تواند باشد. همه کره زمین، و حتی امروز که به کرات دیگر هم رفتند، کرات دیگر هم می شود. عالم لایتناهی است. برهانی ساده وجود دارد بر این لایتناهی، این که همه فلاسفه و حکمای مسلمان می گویند خلأ محال است. خلأ یعنی هیچ یعنی فضا و هوا هم نباشد. اگر خلأ محال است، اگر متناهی باشد خلأ محال می شود، این سوره که هر روز می خوانیم قل هو الله احد، تأکید بر تنهایی و وحدت است، الله صمد، صمد هم یعنی پر، یعنی هستی پر است. یک نقطه خلأ در عالم هستی وجود ندارد. پس عالم لایتناهی است.
کتاب فلاسفه اروپائی چرندیاتی بیش نیست
دینانی اشاره کرد: حال عالم باطن دارد، باطن آن باطن دارد و انتهای باطن آن حق تعالی است. حتی زمانیکه نمی بینیم باطن دارد که با ساعت اندازه می گیریم، زمان هم باطن دارد و آن دهر است. دهر باطن دارد، و آن سرمد است. ما سطح از شرق و غرب را می بینم ولی باطن عالم با اینهمه مراتب را نمی بینیم.
این استاد فلسفه انسان را موجود ظاهر بین دانست که ظاهر را می بیند و زندگی ظاهری می کند و افزود: صنعت چاپ خدمتی به بشر کرده، کتاب های زیادی چاپ می شود ولی سطحی است، وقتی کتاب های فلاسفه اروپائی را می خوانم می بینم خیلی سطحی حرف می زند و چرندیاتی است که انسان خنده اش می گیرد.
وی دنیای امروز را دنیای کمیت ها دانست و اظهار داشت: امروز همه چیز کمی شده است، حکمای سابق از زمان ارسطو تا هم اکنون مقولات عالم را به ۱۰ قسم تقسیم کرده اند، ۹ مقوله عرض هم دارند، در تمام این مقولات عرضی ۹ گانه امروز، کمیت نقش اساسی دارد و بشریت همه چیز را اندازه می گیرد چون اندازه گیری آسان است. هم اکنون دنیا دنیای کمی و اندازه است. کیف و فعل و مقولات اصلاً مطرح نیست. کمیت غلبه پیدا کرده و این به مفهوم سطحی گری است و کاری هم نمی شود کرد جز این که بشریت به عمق برگردد.
کاش فلسفه و فهم فلسفی در دانشگاه ها تدریس شود
استاد فلسفه در پاسخ به این پرسش که جوان ها و نسل جوان چه باید بکنند به ویژه در وضعیت امروز که دانشگاه و تحصیلات و فلسفه عمقی که باید را ندارند و فراموش شده است، اظهار داشت: این سوال مشکلی است. امروز علوم متنوع است و تخصصی شده ولی کاش کمی فلسفه در دانشگاه تدریس می شد. نه فلسفه ای که خوانده شود، فلسفه ای که فهمیده شود. اگر چند فیلسوف خوب فلسفه و تفکر عمیق را رواج دهند خود فکر راه را باز می کند. عقل مهم می باشد چونکه عقل دیانت را می فهمد عقل نباشد دین هم فهمیده نمی گردد. شما کتاب اصول کافی که مهم ترین کتاب حدیث ماست را باز کنید نخستین حدیث این است که نخستین مخلوق خداوند عقل است.
دینانی اضافه کرد: حال باید پرسید در این عالم بی نهایت چیزی که بیشتر از عقل باشد چیست؟ قرآن روح دارد، کسی که روح داشته باشد و عقل نداشته باشد، حیوان است. بیشتر از عقل نداریم. حتی عرفا از قلب صحبت می کنند. بپرسیم قلب چیست، اگر کسی قلب داشته باشد ولی عقل نداشته باشد قلب بدون عقل هیچ نمی فهمد. در شیراز سخنرانی داشتم، شعری خواندم به نظرم برای سعدی است که می گوید خر عیسی گرش به مکه برند، چون بیاید هنوز خر باشد. برخی به مکه می روند اما حاجی برنمی گردند. این صحبت برای من داستانی شد. بله ما از عقل بالاتر نداریم و باید مسایل عقلی را برای بچه ها تبیین نماییم.
انسان بدون عقل به هیچ چیز نمی رسد
وی همین طور بیان نمود: جایی اگر تعقل نباشد هیچی نیست. کسی به کره ماه برود و برگردد هم چیزی به او اضافه نمی گردد، حتی اگر از کره ماه هم بالاتر برود، ولی اگر در گوشه یک روستا هم زندگی کند اما عقل داشته باشد همه دنیا را در خود دارد. این سلوک سلوک عقلانی است. عبادت هم برای دوری از شهوات است. بزرگترین جنگ ها در درون ماست. جنگ ها همه روزی تمام می شود اما جنگ درونی انسان از بدو تولد تا فوت انسان همیشه در درون انسان وجود دارد. خواسته های شهوانی و بیهوده انسان مدام با عقل می جنگد. جنگ عقل و نفس در درون انسان همیشه وجود دارد.
استاد دینانی اشاره کرد: باید عقل را ترویج کرد. البته صفای باطن و عبادت برای پاک شدن نفس از رذائل اخلاقی است. این سفارش من است.
وی درباب این مراسم که به صورتی تقدیر و بزرگداشت اوست اظهار داشت: از این که کتاب هایم خوانده شود بیش از بزرگداشت خوشحال می شود. کتاب «من و جز من» کتاب ارزشمندی است. فایل صوتی سخنان استاد دینانی را می توانید از اینجا بشنوید. به طور خلاصه، همه کره زمین، و حتی امروز که به کرات دیگر هم رفتند، کرات دیگر هم می شود. اگر خلأ محال است، اگر متناهی باشد خلأ محال می شود، این سوره که هر روز می خوانیم قل هو الله احد، تاکید بر تنهایی و وحدت است، الله صمد، صمد هم یعنی پر، یعنی هستی پر است. دینانی اشاره کرد: حال عالم باطن دارد، باطن آن باطن دارد و انتهای باطن آن حق تعالی است.
مطلب نورمعرفت را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان نورمعرفت در مورد این مطلب