نور معرفت
ابوالفضل بهرام پور :

رمضان تنها زمانی که اقبال عمومی برای اظهار بندگی به وجود می آید

رمضان تنها زمانی که اقبال عمومی برای اظهار بندگی به وجود می آید

به گزارش نور معرفت، بهرام پور اظهار داشت: در صحیفه سجادیه، از ماه رمضان به هلال برکت آفرین و کلید سعادت یاد شده، چونکه ماه رمضان تنها ماهی است که در آن، اقبال عمومی برای اظهار بندگی و پرستش به وجود می آید.



خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه- نگار احدپور اقبلاغ: ماه مبارک رمضان، ماه فضیلت و کرامت است. با طلیعه هلال این ماه، درهای خاصه ای از رحمت و کرامت الهی به روی جامعه مؤمنین گشوده شده و مؤمنان به ضیافت الهی خوانده می شوند. صحیفه سجادیه، در حقیقت، مظهر صفحه دل انسان کامل است که بصورت دعا و گفت و گویی شنیدنی تجلی کرده است که از آن میان، می توان به گفت وگوی دوستانه و دلبرانه امام سجاد (ع) با ماه رمضان و درباره ی آن ماه نورانی اشاره نمود. از وجود مبارک حضرت زین العابدین امام علی بن حسین (ع) در صحیفه ی نورانی سجادیه، دو دعا در رابطه با ماه مبارک رمضان نقل شده است.
صحیفه سجادیه، یکی از آثار مکتوب ائمه (علیه السّلام) است که در بین علما و بزرگان به «اخت القرآن»، «انجیل دوده (علیهم السلام)» و «زبور آل محمد (صلّی الله مقابل وآله)» معروف است. صحیفه سجادیه را می توان نخستین کتاب از قرن اول و دوم هجری به شمار آورد. مجموع دعاهای صحیفه سجادیه، ۷۵ دعا بوده که ۵۴ دعای آن به دست ما رسیده است؛ البته برخی علما و پژوهشگران، دیگر دعاهای معتبر امام سجاد (علیه السّلام) را در قالب مستدرکات جمع آوری کرده اند. یکی از آنها صحیفه ثانیه سجادیه است که شیخ حر عاملی آنرا جمع آوری نموده است.
بعد از شیخ حرّ عاملی، علمای دیگری مانند مرحوم افندی، محدث نوری، محسن امین و…، دعاهای بیشتری را از امام سجاد (علیه السّلام) جمع نموده و نام صحیفه ثالثه، رابعه، خامسه و… بر آنها گذاشته اند. برمبنای قواعد فقه الحدیثی، صحیفه سجادیه یکی از معتبرترین کتابهای شیعی است. علامه محمد تقی مجلسی نیز بیش از ۶۰۰ طریق عالی نقل حدیث برای آن ذکر نموده است. همین طور علمای بزرگ به تواتر متن آن اعتراف کرده اند
در ادامه برای آشنایی با این ادعیه و بهره مندی از فضائل این ماه مبارک و رهنمون های حضرت امام سجاد (ع)، با ابوالفضل بهرام پور، مفسر قرآن و مترجم صحیفه سجادیه، به گفت و گو پرداختیم که در ادامه حاصل آنرا می خوانید:
ماه رمضان، هلال برکت آفرین و کلید سعادت
ابوالفضل بهرام پور در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: امام سجاد (ع) هم در دعای رؤیت هلال ماه رمضان و هم در دعای وداع آن ماه، بصورت گفت و گوی چهره به چهره، ماه رمضان را مخاطب قرار داده و با آن سخن گفته است. امام سجاد (ع) در فرازی از دعای هلال ماه رمضان، دعای ۴۳ صحیفه سجادیه، ماه رمضان را مخاطب قرارداده و فرموده: «جَعَلَکَ مِفْتَاحَ شَهْرٍ حَادِثٍ لِأَمْرٍ حَادِثٍ‏ فَأَسْأَلُ اللّهَ رَبّی وَ رَبّکَ، وَ خَالِقِی وَ خَالِقَکَ، وَ مُقَدّرِی وَ مُقَدّرَکَ، وَ مُصَوّرِی وَ مُصَوّرَکَ أَنْ یُصَلّیَ عَلَی مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَنْ یَجْعَلَکَ هِلَالَ بَرَکَةٍ لَا تَمْحَقُهَا الْأَیّامُ، وَ طَهَارَةٍ لَا تُدَنّسُهَا الْ‏آثَامُ‏ هِلَالَ أَمْنٍ مِنَ الْ‏آفَاتِ، وَ سَلَامَةٍ مِنَ السّیّئَاتِ، هِلَالَ سَعْدٍ لَا نَحْسَ فِیهِ، وَ یُمْنٍ لَا نَکَدَ مَعَهُ، وَ یُسْرٍ لَا یُمَازِجُهُ عُسْرٌ، وَ خَیْرٍ لَا یَشُوبُهُ شَرٌّ، هِلَالَ أَمْنٍ وَ إِیمَانٍ وَ نِعْمَةٍ وَ إِحْسَانٍ وَ سَلَامَةٍ وَ إِسْلَامٍ. خداوند تو را کلید ماه نو برای کار نو قرار داد. از خدایی که پروردگار من و پروردگار تو، و آفریننده من و آفریننده تو، تقدیرکننده من و تقدیر کننده تو، و صورت بخش من و صورت بخش تو است، می خواهم که تو را ماه برکت قرار دهد و روزگار از برکت آن نکاهد.
وی اضافه کرد: در این فراز از صحیفه سجادیه، از ماه رمضان به هلال برکت آفرین و کلید سعادت قرین یاد شده، چونکه در بین همه ایام سال، ماه رمضان تنها ماهی است که در آن، اقبال عمومی برای اظهار بندگی و پرستش به وجود می آید و مؤمنان با شرایط مختلف فردی، اجتماعی و اقلیمی، بیشترین توفیق را برای اطاعت و عبادت پیدا می کنند و در سحرگاهان این اصل قرآنی را در خود به منصه ظهور می رسانند همانطور که خداوند متعال در سوره مبارکه سجده، آیه ۱۶ فرموده: «تَتَجافی جُنوبُهُمُ عن المَضَاجِعِ یَدعُونَ رَبَهُمُ خَوفاً و طَمَعاً؛ پهلوهای شان از خوابگاه ها جدا می گردد و پروردگارشان را از روی بیم و طمع می خوانند.»
این کارشناس قرآنی بیان کرد: ماه رمضان، فرصتی است که مؤمن غیر از ورد شبانه و سحرگاهی، از رهگذر روزه داری، روزانه گنجه سعادت را کلید می زند و در دو ساحت معرفتی و عملی، به کمال لایق خود بار می یابد، برای اینکه روزه، انسان را به صفت صمدیّت متصف می کند و آدمی بوسیله روزه، مظهر اسم «الصمد» می شود. روزه، زمینه تجلی اسم «الصمد» را در وجود انسان فراهم می سازد و انسان را فرشته منش می نماید؛ یعنی همان گونه که فرشتگان به عنوان مظاهر اسم «الصّمد»، منزه از خوردن و ‌نوشیدن و خواب و استراحت اند، انسان روزه دار نیز با روزه داری و پرهیز از خوردن و آشامیدن، زمینه تجلی صفت صمدیت را در خود به وجود می آورد.
وداع عاشقانه با ماه خدا
این مترجم قرآن اظهار داشت: امام سجاد (ع) در وداع عاشقانه با ماه رمضان، با سلام های مستقیم و خطاب های حضوری به آن ماه، معارفی را بازگو فرموده که از یک سو اسرار نهفته ماه پُر خیر و برکت رمضان را آشکار می سازد و از طرف دیگر، به همگان می آموزد که فرصت ها مثل ابر بهاران به سرعت در گذر است و باید آنرا غنیمت شمرد و خودرا در معرض نسیم دل انگیز آنها قرار داد. این، همان نکته ای است که از رسول خدا (ص) بیان فرموده است: «انّ لِربّکُمُ فِی ایَّامِ دَهرِکُم نَفَحاتٍ اَلا فَتَعَرَّضوا لَها» بی شک، از جانب پروردگارتان در روزهای زندگی شما، نسیم هایی به سمت شما می وزد. آگاه باشید و خودرا در معرض آنها قرار دهید.»
بهرام پور اشاره کرد: یکی از بخش های دعای امام سجاد (ع) در مورد ماه رمضان در دعای ۴۵ صحیفه سجادیه، این وداع دوستانه و دلبرانه است: «اَلسّلامُ عَلَیکَ یا شَهرَ اللهِ الْاَکبَر وَ عیدَ اَولیائِهِ؛ درود بر تو ای ماه بزرگ خدا، و ای عید اولیای الهی». و یا در دعای ۴۴ صحیفه، درباره ی حکمت برتری ماه رمضان چنین فرموده است: «ثم فضل لیلة واحدة من لیالیه علی لیالی الف شهر و سماها لیلة القدر؛ خداوند، یک شب از ماه رمضان را بر هزار ماه فضیلت داد و آنرا شب قدر نامید.»
وی اضافه کرد: از رهگذر این صفات ماه رمضان، راز بزرگی و عید بودن ماه رمضان که در کلام امام سجاد (ع) اشاره گردیده، اشاره می شود؛ برای اینکه این ماه، از یک سو، ظرف نزول آخرین وحی نامه آسمانی است و از طرف دیگر، یک شب آن، برتر از هزار ماه، یعنی حدود ۸۳ سال است که عمر طبیعی یک انسان می باشد. بطور یقین، رمضان، هم ماه بزرگی است و هم عید سترگی. از ین جهت، شایسته است که انسان کامل در فراق آن دل تنگی کند و در هجرانش چنین پیام دهد و با درود و سلام، آنرا بدرقه نماید. اگر آن حضرت از ماه رمضان به عید اولیای الهی یاد نموده، به سبب آنست که اولیای خداوند در آن ماه، از رهگذر قیام شبانه و صیام روزانه، به شادمانی و شادکامی، وصال محبوب را تجربه نموده و در کوی دوست به دولت جاودان بار می یابند.
این مترجم صحیفه سجادیه در ادامه عنوان کرد: امام سجاد (ع) در بخش دیگر از گفت و گو با ماه رمضان در دعای ۴۵، از او به همنشین کریم و بهترین روزگار زندگی یاد نموده و فرموده: «السلام علیک یا اکرم مصحوب من الاوقات، و خیر شهر فی الایام و الساعات؛ سلام بر تو ای همنشین با کرامت در بین زمان ها، و ای بهترین ماه در بین ایام و ساعات زندگی من».
وی اشاره کرد: در قسمتی دیگر از گفت و گوی امام (ع) با ماه رمضان در دعای ۴۵ صحیفه آمده است: «السلام علیک من قرین جل قدره موجوداً، و افجع فقده مفقوداً و مرجو الم فراقه» سلام بر تو ای همدمی که به هنگام حضور، بسیار گران قدر بودی و آن گاه که رفتی، فراق تو دشوارتر، و مرجع امیدی که جدایی اش دردآور است.» در اینجا، امام با تعبیرهای دوستانه تر از کلمات پیش، با ماه رمضان سخن گفته و واژگان به کار رفته در سخن حضرت، پیام دلنواز بیشتری دارد. امام با زیباترین بیان، از یک سو به زمان وصال این ماه اشاره نموده و از طرف دیگر، از لحظات فراقش یاد کرده و خطاب به آن فرموده است: آمدنت برایم سرورآفرین، و هجرانت رنج آور است و من به امید بازگشت تو، به انتظارت خواهم بود.
رمضان؛ بازدارنده بدی ها و مایه باریدن باران رحمت
این مفسر قرآن کریم بیان کرد: در قسمتی دیگر از گفت و گوی امام سجاد (ع) با ماه رمضان می خوانیم: «السلام علیک کم من سو حرف بک عنا، و کم من خیر افیض بک علینا؛ سلام بر تو! چه بسیار از ناگواری ها که به جهت تو از ما دور گردید، و چه بسیار خیر و برکت که در سایه تو بر ما بارید.» در این جمله حضرت، از یک سو ماه رمضان را بازدارنده بدی ها خوانده و از طرف دیگر، چون ابر بهاری مایه باریدن باران رحمت دانسته است.
وی اضافه کرد: در وداع امام سجاد (ع) خطاب به ماه رمضان بر این نکته بسیار تاکید شده که ما پیوسته مشتاق دیدار تو هستیم؛ همچون فرموده: «السلام علیک ما کان احرصنا بالامس علیک و اشد شوقنا غذا الیک؛ سلام بر تو ای ماهی که چه بسیار در گذشته به آمدنت علاقمند بودیم و چه اندازه در آینده مشتاق دیدار تو هستیم.» از اینگونه تعبیرات که چندین بار در کلام حضرت به کار برده شده، به دست می آید که امام سجاد (ع) در فراق ماه رمضان بی تاب بوده است و چون عاشقی دلباخته، از فرارسیدن وقت فراق با معشوقش بی قراری کرده و پیوسته آرزومند دیدار مجدد با او بوده است.
بهرام پور در ادامه اظهار داشت: یکی از اسرار نهفته در این دل دادگی و شوق وصف ناپذیر و اظهار محبت به این ماه، ممکنست این باشد که در بین روزها و شب های سال که بر آدمی می گذرد، ماه رمضان، تنها ماهی است که انسان ها این سخن نورانی امیر مؤمنان را به منصه ظهور رسانده و در وجود خود عینیت می بخشند؛ آنجا که فرموده: «سیماهم سیما الصادقین، و کلامهم کلام الابرار، عمار اللیل و منار النهار، متمسکون بحبل القرآن؛ من از آنانم که سیمایشان، سیمای صدیقان، و گفتارشان، گفتار نیکان است. شب زنده داران و روشنی بخشان روزند، به ریسمان قرآن چنگ زده اند».
وی با اشاره به بیان امام سجاد (ع) درباب به انتها رسیدن ماه رمضان بیان کرد: این سخن، درواقع، بازتاب همان بیان امام سجاد (ع) است که از به انتها رسیدن ماه رمضان به «مصیبت» یاد نموده و از خداوند خواسته که با آمدن عید فطر، رفتن آن ماه را برای مؤمنان جبران کند؛ آنجا که فرموده: «اللهم صل علی محمد و آله، و اجبر مصیبتنا بشهرنا، و بارک لنا فی یوم عیدنا و فطرنا». خداوندا! بر محمد و آل او درود فرست، و مصیبت و اندوه ما را با رفتن ماه ما، به نیکی جبران نما، و برای ما روز عید فطر را مبارک و نیکو گردان.»


منبع:

1402/01/06
14:18:50
5.0 / 5
624
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)

تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
لطفا شما هم نظر دهید
= ۴ بعلاوه ۲
نور معرفت

nooremarefat.ir - مالکیت معنوی سایت نور معرفت متعلق به مالکین آن می باشد