مروری بر كتاب نظریه های انقلاب؛
انقلاب، مبحث كدام رشته دانشگاهی است؟
انقلاب، مبحث كدام رشته دانشگاهی است؟ اصولاً چنین موضوعی در قلمرو كدام حوزه منحصر مطالعاتی قرار می گیرد؟ آیا انقلاب یك دگرگونی تاریخی است یا یك تحول اجتماعی؟
به گزارش نور معرفت به نقل از مهر، کتاب نظریه های انقلاب تألیف عباس منوچهری از اساتید شاخص علوم سیاسی به همت سازمان مطالعه و تدوین علوم انسانی اسلامی (سمت) در سال ۱۳۸۰ انتشار یافته است و در سال ۱۳۹۸ به چاپ نهم رسید.
انقلاب، حالا یکی از وجوه پذیرفته شده در حیات بشری است، اما پرسش این است که آیا به همان نسبت، شناخته شده هم هست؟ وجه بارز پدیده انقلاب تغییر در ساختار اقتدار سیاسی است، اما وجه تمایز انقلاب با هر دگرگونی دیگری بروز تغییر در همه یا بیشتر حوزه های حیات سیاسی – اجتماعی یک جامعه است و می تواند چونان آغاز دوران جدیدی برای آن باشد.
حال سوال این است که با چنین خصوصیت هایی انقلاب، مبحث کدام رشته دانشگاهی است؟ اصولاً چنین موضوعی در قلمرو کدام حوزه منحصر مطالعاتی قرار می گیرد؟ آیا انقلاب یک دگرگونی تاریخی است یا یک تحول اجتماعی؟ آیا انقلاب تجلی گاه و حاصل کنش عده کثیری از افراد جامعه است یا نوعی مبارزه بر سر قدرت؟ آیا انقلاب یک آرمان است یا یک لزوم، آیا گریزناپذیر است یا قابل اجتناب؟ بدیهی است پاسخ به همه این پرسشها در محدوده هیچیک از حوزه های مطالعاتی رایج دانشگاهی محصور و میسور نیست.
در حال حاضر، مباحث مربوط به انقلاب طیف بسیار وسیعی را در روش و چهارچوب نظری در بر می گیرد. این طیف، در برگیرنده کلان ترین تا خردترین سطوح مطالعه است. انقلاب، هم به عوان طریقه ای برای رسیدن به آرمانهای متعالی و در پاسخ به سوالات بنیادین انسان در باب معنای حیات و غایت سرنوشت انسانی مطرح است و هم در سطحی بسیار خرد بعنوان صرف واکنش های آنی افراد در پاسخ به محرکهای بیرونی.
انقلاب، هم بعنوان یک فرایند بنیادی تغییر در ساختار سیاسی اجتماعی مطرح است و هم به در سطحی بسیار خرد بعنوان نوعی کنش خشونت بار. انقلاب، هم بعنوان نتیجه تاریخی یک عامل مسلط در نظر گرفته می شود و هم محصول احتمالات عینی که در تعامل و تقابل با یکدیگر قرار دارند. انقلاب، هم موضوعی است در بررسی تاریخ غرب و هم یکی از وجوه عمده سیاسی و جامعه در جهان سوم.
فهرست مطالب این اثر عبارت است از:
مقدمه
فصل اول: فلسفه و انقلاب
فصل دوم: الهیات و انقلاب
فصل سوم: تاریخ و انقلاب
فصل چهارم: ادبیات و انقلاب
فصل پنجم: فلسفه سیاسی و انقلاب
فصل ششم: نظریه سیاسی و انقلاب
فصل هفتم: ایدئولوژی و انقلاب
فصل هشتم: جامعه شناسی تاریخی و انقلاب
فصل نهم: روانشناسی اجتماعی و انقلاب
نویسنده در مقدمه این اثر به معضل فقدان پارادایم در مبحث انقلاب های اجتماعی اشاره می کند و می نویسد: یکی از موضوعاتی که در حوزه علوم انسانی مبین معضل فقدان پارادایم است، مبحث انقلاب های اجتماعی است. تعداد نظریات در این مورد، حالا به حدی است که دسته بندی آنها خود به یک کار تخصصی تبدیل گشته است.
نکته مهم در اینجا این است که اگر بتوان در علوم تجربی حوزه های مشترک را برای مطالعه پدیده ها در حاشیه مد نظر داشت، چنین حوزه هایی در علوم انسانی باید در کانون توجه باشند. گرچه تفکیک و واگرایی رشته ها تخصصی در علوم انسانی به عمق مطالعات در این عرصه کمک کرده است، در عین حال سبب ایجاد نقصان در فهم جامع مسائل و موضوعات انسانی اجتماعی هم شده است. این مطلب در مورد انقلابات اجتماعی به خوبی قابل مشاهده می باشد.
سوال اصلی این است که با چه راهکارهایی می توان در عین فقدان پارادایم مشترک در علوم انسانی به فهم نسبتاً جامعی نسبت به پدیده ای چون انقلاب اجتماعی دست یافت؟ مفروض بنیادین نویسنده در این کتاب این است که انقلاب یک مبحث بین رشته ای است و فقط با ایجاد ارتباط بین شیوه ها و چشم اندازهای نظری موجود در هر یک از این رشته ها امکان درک جامع از پدیده انقلاب محقق شود.
منبع: نور معرفت
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب