یادداشتی از علی نصیری؛
مرحوم شیخ آقابزرگ تهرانی حدود پنجاه شرح بر صحیفه را برشمرده است
به گزارش نور معرفت صحیفه سجادیه دارای ۷۵ دعاست كه از این تعداد ۵۴ دعا در صحیفه آمده است. مرحوم شیخ آقابزرگ تهرانی حدود پنجاه شرح بر صحیفه را برشمرده است.
به گزارش نور معرفت به نقل از مهر، حجت الاسلام والمسلمین علی نصیری رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد در یادداشتی به مناسبت شهادت امام سجاد(ع) به اهمیت دعاهای به جای مانده از آن پرداخت: صحیفه سجادیه كه به آن «زبور آل محمد(ص)» یا «انجیل اهل بیت(ع)» یا «اخت القرآن» لقب داده اند، كتابی است كه در آن دعاهای امام سجاد(ع) در زمینه های مختلف آمده است و از آنجائیكه دعا از عرصه های سنت است، صحیفه سجادیه را می توان بعنوان یك نگاشته حدیثی قلمداد كرد، البته باید توجه داشت كه گرچه صحیفه مجموعه ای از دعاهاست، اما در لابه لای دعاها و در چارچوب راز و نیازها، درس ها و آموزه های مهمی در زمینه های مختلف معارف دینی آمده است. با صرف نظر از سند آنچه كه صدور این صحیفه از امام سجاد(ع) را قطعی می سازد، محتوای بسیار عالی و غنی آن و الفاظ زیبا و رسای آن در عرصه مناجات و گفتگو با خداوند است، كه از هیچ كس به جز حجّت های الهی كه در عالی ترین سطح معرفت الهی قرار داشته و با راه و رسم رازگویی با ساحت حق آشنایند، ساخته نیست. علامه سید محسن جبل عاملی در اینباره می نویسد: «بلاغت و فصاحت بی انتها صحیفه، معانی و مضامین بسیار عالی، محتوای عمیق و بی نظیر آن در تبیین تذلل و فروتنی در پیشگاه خداوند و ستایش او و شیوه های شگفت آور در طلب عفو و رحمت الهی و توسل به ذات حق، كه در صحیفه موج می زند، از قوی ترین شواهد صحت انتساب صحیفه به امام سجّاد(ع) است.» به استناد مقدمه كتاب، صحیفه دارای ۷۵ دعاست كه از این تعداد ۵۴ دعا در صحیفه آمده است. بعضی از محدثان با بررسی سایر منابع روایی و گردآوری سایر دعاهای نقل شده از امام سجاد(ع) صحیفه های دیگری فراهم آورده اند كه از آن میان می توان به الصحیفه السجّادیه الثانیه از شیخ حر عاملی؛ الصحیفه السجّادیه الثالثة از میرزا عبدالله افندی؛ الصحیفه السجّادیه الرابعة از محدث نوری و الصحیفه السجّادیه الخامسة از سید محسن جبل عاملی اشاره نمود. مرحوم شیخ آقابزرگ تهرانی حدود پنجاه شرح بر صحیفه را برشمرده است. كسی كه در نگاه اولین صحیفه سجادیه را درمی نگرد، آنرا مجموعه ای از دعا و مناجات با خداوند می یابد، ولی آن گاه در معارف و آموزه های بلند آن تأمل و درنگ می كند، درمی یابد كه درون مایه این كتاب مجموعه ای غنی از معارف ناب الهی را در خود جای داده است. در یك دسته بندی جامع دعاهای صحیفه سجادیه را می توان به آموزههای بینشی و آموزه های اخلاقی تقسیم كرد. از نمونه های آموزه های بینشی دعای اول با عنوان ستایش عزوجل، دعای هشتم با عنوان در پناه جستن به خدا، دعای شماره دهم با عنوان در التجاء به خدای تعالی و دعای سوم با عنوان درود بر فرشتگان عرش را می توان برشمرد. از نمونه های آموزه های اخلاقی دعای شانزدهم با عنوان طلب عفو از گناهان، دعای بیست و چهارم با عنوان درباره پدر و مادر، دعای شماره بیست و پنجم با عنوان درباره اولاد، دعای پنجم با عنوان درباره خود و دوستانش، دعای بیست و ششم با عنوان درباره همسایگان و دوستان و دعای بیست و هفتم درباره نگهبانان مرزها می توان یاد كرد. بعنوان نمونه در دعای نخست از صحیفه سجادیه در توصیف خداوند چنین آمده است: «الْحَمْدُ لِلَّه الأَوَّلِ بِلَا أَوَّلٍ كَانَ قَبْلَه، والآخِرِ بِلَا آخِرٍ یَكُونُ بَعْدَه الَّذِی قَصُرَتْ عَنْ رُؤْیَتِه أَبْصَارُ النَّاظِرِینَ، وعَجَزَتْ عَنْ نَعْتِه أَوْهَامُ الْوَاصِفِینَ. ابْتَدَعَ بِقُدْرَتِه الْخَلْقَ ابْتِدَاعاً، واخْتَرَعَهُمْ عَلَی مَشِیَّتِه اخْتِرَاعاً. ثُمَّ سَلَكَ بِهِمْ طَرِیقَ إِرَادَتِه، وبَعَثَهُمْ فِی سَبِیلِ مَحَبَّتِه، لَا یَمْلِكُونَ تَأْخِیراً عَمَّا قَدَّمَهُمْ إِلَیْه، ولَا یَسْتَطِیعُونَ تَقَدُّماً إِلَی مَا أَخَّرَهُمْ عَنْه». درباره جایگاه رسول اكرم (ص) و تلاش طاقت فرسای آن حضرت در هدایت امت چنین آمده است: اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ أَمِینِكَ عَلَی وَحْیِكَ، ونَجِیبِكَ مِنْ خَلْقِكَ، وصَفِیِّكَ مِنْ عِبَادِكَ، إِمَامِ الرَّحْمَةِ، وقَائِدِ الْخَیْرِ، ومِفْتَاحِ الْبَرَكَةِ. كَمَا نَصَبَ لأَمْرِكَ نَفْسَه وعَرَّضَ فِیكَ لِلْمَكْرُوه بَدَنَه وكَاشَفَ فِی الدُّعَاءِ إِلَیْكَ حَامَّتَه وحَارَبَ فِی رِضَاكَ أُسْرَتَه وقَطَعَ فِی إِحْیَاءِ دِینِكَ رَحِمَه». در دعای چهل و هفتم درباره جایگاه اهل بیت(ع) چنین آمده است: «رَبِّ صَلِّ عَلَی أَطَایِبِ أَهْلِ بَیْتِه الَّذِینَ اخْتَرْتَهُمْ لأَمْرِكَ، وجَعَلْتَهُمْ خَزَنَةَ عِلْمِكَ، وحَفَظَةَ دِینِكَ، وخُلَفَاءَكَ فِی أَرْضِكَ، وحُجَجَكَ عَلَی عِبَادِكَ، وطَهَّرْتَهُمْ مِنَ الرِّجْسِ والدَّنَسِ تَطْهِیراً بِإِرَادَتِكَ، وجَعَلْتَهُمُ الْوَسِیلَةَ إِلَیْكَ، والْمَسْلَكَ إِلَی جَنَّتِكَ». در دعای چهل و دوم در تبیین ارزش و جایگاه قرآن چنین آمده است: «اللَّهُمَّ إِنَّكَ أَعَنْتَنِی عَلَی خَتْمِ كِتَابِكَ الَّذِی أَنْزَلْتَه نُوراً، وجَعَلْتَه مُهَیْمِناً عَلَی كُلِّ كِتَابٍ أَنْزَلْتَه، وفَضَّلْتَه عَلَی كُلِّ حَدِیثٍ قَصَصْتَه. وفُرْقَاناً فَرَقْتَ بِه بَیْنَ حَلَالِكَ وحَرَامِكَ، وقُرْآناً أَعْرَبْتَ بِه عَنْ شَرَائِعِ أَحْكَامِكَ وكِتَاباً فَصَّلْتَه لِعِبَادِكَ تَفْصِیلًا ووَحْیاً أَنْزَلْتَه عَلَی نَبِیِّكَ مُحَمَّدٍ - صَلَوَاتُكَ عَلَیْه وآلِه – تَنْزِیلًا وجَعَلْتَه نُوراً نَهْتَدِی مِنْ ظُلَمِ الضَّلَالَةِ والْجَهَالَةِ بِاتِّبَاعِه، وشِفَاءً لِمَنْ أَنْصَتَ بِفَهَمِ التَّصْدِیقِ إِلَی اسْتِمَاعِه، ومِیزَانَ قِسْطٍ لَا یَحِیفُ عَنِ الْحَقِّ لِسَانُه، ونُورَ هُدًی لَا یَطْفَأُ عَنِ الشَّاهِدِینَ بُرْهَانُه، وعَلَمَ نَجَاةٍ لَا یَضِلُّ مَنْ أَمَّ قَصْدَ سُنَّتِه، ولا تَنَالُ أَیْدِی الْهَلَكَاتِ مَنْ تَعَلَّقَ بِعُرْوَةِ عِصْمَتِه». در دعای بیستم كه به دعای مكارم الاخلاق معروف است، در باره آن دسته از فضایل اخلاقی كه سزاوار است انسان به آنها مزین شود، چنین آمده است: «اللَّهُمَّ وَفِّرْ بِلُطْفِكَ نِیَّتِی وصَحِّحْ بِمَا عِنْدَكَ یَقِینِی واسْتَصْلِحْ بِقُدْرَتِكَ مَا فَسَدَ مِنِّی. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وآلِه واكْفِنِی مَا یَشْغَلُنِی الِاهْتِمَامُ بِه واسْتَعْمِلْنِی بِمَا تَسْأَلُنِی غَداً عَنْه، واسْتَفْرِغْ أَیَّامِی فِیمَا خَلَقْتَنِی لَه وأَغْنِنِی وأَوْسِعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِكَ». در بخشی از این دعا در پرهیز از رذایل اخلاقی چنین آمده است: «ولَا تَفْتِنِّی بِالنَّظَرِ، وأَعِزَّنِی ولَا تَبْتَلِیَنِّی بِالْكِبْرِ، وعَبِّدْنِی لَكَ ولَا تُفْسِدْ عِبَادَتِی بِالْعُجْبِ، وأَجْرِ لِلنَّاسِ عَلَی یَدِیَ الْخَیْرَ ولَا تَمْحَقْه بِالْمَنِّ، وهَبْ لِی مَعَالِیَ الأَخْلَاقِ، واعْصِمْنِی مِنَ الْفَخْرِ».
منبع: نور معرفت
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب