وفاداری مردم بلوچ به ایران، ارزشمندترین سرمایه است جبران ضعف رسانه
به گزارش نور معرفت، محمدتقی سیفایی اظهار داشت: سیستان و بلوچستان مردمانی دارد که با وجود سختی ها، همیشه پای ایران ایستاده اند.آنان هم در مقاطع حساس، این همراهی را به خوبی نشان داده اند.
خبرگزاری مهر -گروه دین، حوزه و اندیشه-فرگاه افشار:
فرهنگ، شالوده ٔ هویت هر جامعه و بستری است که در آن ارزش ها، باورها و شیوه ٔ زیست انسان ها معنا می یابد. هر ملتی به اندازه ٔ عمق فرهنگی خود می تواند در مقابل تغییرات و بحران ها ایستادگی کند و راهی تازه برای رشد و همبستگی بیابد. در ایرانِ متکثر، فرهنگ نه مجموعه ای یک دست، بلکه شبکه ای از رنگ ها، آیین ها و سنت هاست که در کنار یکدیگر چهره ٔ واحدی از ایران فرهنگی را شکل می دهند. یکی از جلوه های درخشان این تنوع فرهنگی، استان سیستان و بلوچستان است؛ سرزمینی با سابقه ٔ تمدنی کهن، مردمانی نجیب و باورهایی ریشه دار که در عین حفظ اصالت، همواره در راه هم زیستی و تعامل فرهنگی گام برداشته اند. برای شناخت بهتر ظرفیت ها، چالش ها و خصوصیت های فرهنگی این استان، به سراغ حجت السلام محمدتقی سیفایی، مدیر نهاد نمایندگی رهبر انقلاب در امور اهل سنت استان سیستان و بلوچستان رفتیم و درباره ی ٔ وضعیت فرهنگی، پیوست های اجتماعی و نقش اقوام در گفتمان انقلاب اسلامی با او گفتگو کردیم که بخش نخست آنرا در ادامه می خوانید:
*با توجه به سوابق مدیریتی شما در حوزه ادیان و مذاهب و تجربه فعالیت در سازمان تبلیغات اسلامی، مایلم بحث را اندکی به گذشته ببریم. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، یکی از مباحث قابل توجه، وضعیت استان سیستان و بلوچستان و شرایط مردم این منطقه پیش و بعد از انقلاب بوده است. باتوجه به محرومیت های اقتصادی و فرهنگی ای که قبل از انقلاب در این استان وجود داشت، ارزیابی شما از تأثیر انقلاب اسلامی بر بهبود وضعیت معیشتی، فرهنگی و اجتماعی مردم منطقه چیست؟ آیا می توان گفت انقلاب اسلامی توانسته در نگاه حاکمیت به باورها و عقاید مردم این خطه و نیز در بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی آنان تحول قابل توجهی بوجود آورد، یا اینکه همچنان با چالش های گذشته مواجه هستیم؟
اگر بخواهیم مقایسه ای میان وضعیت سیستان و بلوچستان قبل از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ و بعد از آن انجام دهیم، کار بیهوده ای است؛ چونکه گویی دو اقلیم کاملا متفاوت را با یکدیگر مقایسه کرده ایم. سیستان و بلوچستان همواره منطقه ای با محرومیت تاریخی بوده است. حکومت های مختلفی که در طول تاریخ بر این منطقه حاکم بودند، سبب انباشت فقر و نابرابری شدند و درنتیجه، دره ای عمیق از محرومیت در آن شکل گرفت. البته هرچند هنوز در این استان راه نرفته های زیادی وجود دارد، اما بخش قابل توجهی از این شکاف ها نسبت به دوران قبل از انقلاب پر شده است. بطور مثال، قبل از انقلاب تعداد افراد تحصیل کرده در این منطقه با دشواری به شمار انگشتان دست می رسید.
در عرصه دینی نیز تنها پنج نماز جمعه با نظارت های شدید برگزار می شد، در صورتیکه امروز ۴۱۴ نماز جمعه اهل سنت و شیعه در سرتاسر استان برگزار می شود. قبل از انقلاب نیز تنها پنج مدرسه علمیه در این استان فعالیت داشت، اما حالا این رقم به حدود ۲۰۰ مدرسه رسیده است. همینطور هم اکنون نزدیک به هفت هزار مسجد در سیستان و بلوچستان دایر است. یکی از علمای قدیمی منطقه برای من نقل می کرد که در دوران قبل از انقلاب، خیلی از اهالی حتی نمی دانستند نماز جمعه چیست و چه طور اقامه می شود.
ظلم های فراوانی در آن دوران بر مردم این منطقه روا می رفت و به تعبیری، «دره ای از محرومیت» میراث شومی بود که تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بر سر مردم تلنبار شده بود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تحولات مثبتی در این منطقه شکل گرفت. در سالهای منتهی به انقلاب، زمانیکه تصمیم گرفته می شد فردی را به منطقه ای دورافتاده تبعید کنند، به طور معمول سیستان و بلوچستان مقصد تبعید بود. یکی از آن افراد، رهبرانقلاب بودند. تبعید ایشان به ایرانشهر در حالی انجام شد که حکومت وقت می خواست صدای انقلاب را خاموش کند، اما در واقع این حضور، زمینه ساز گسترش نور انقلاب در منطقه شد. دوستی ها و ارتباطات صمیمانه ای که در آن دوران میان ایشان و مردم شکل گرفت، به بستر اجتماعی انقلاب در سیستان و بلوچستان عمق بخشید.
*پس از پیروزی انقلاب، مساله «وحدت» چه نقشی توانست در بهبود شرایط ایفا کند؟
«وحدت» از اولین روزهای تشکیل انقلاب اسلامی، همزاد این حرکت بزرگ بود. از شروع نهضت، مساله وحدت از گفتمان های محوری امام خمینی (ره) به شمار می رفت. در دست نوشته ها و بیانات اولیه ایشان بارها تاکید شده است که یکی از اشکالات اصلی کشور، نبود وحدت میان مسلمانان است. در امتداد همین تفکر، چهره هایی چون رهبرانقلاب، شهید بهشتی، شهید مطهری و شهید مفتح نیز بر لزوم وحدت تاکید داشتند و از همین مسیر پیروی می کردند.
جالب آن که تشکیل «هفته وحدت» نیز به پیشنهاد رهبر معظم انقلاب در همان دوران تبعید در سیستان و بلوچستان صورت گرفت. در آن زمان، ایشان نماز خودرا در مسجد شیعیان اقامه می کردند و مولوی قمرالدین، عالم اهل سنت، نیز در مسجد اهل سنت نماز می خواند. رهبر معظم انقلاب پیشنهاد کردند که روزهای میان ۱۲ تا ۱۷ ربیع الاول به عنوان هفته وحدت نام گذاری شود؛ طرحی که از همانجا شروع شد و بعدها به نمادی از همبستگی مسلمانان جهان تبدیل گردید. در سالهای حضور ایشان در ایرانشهر، سیلی در منطقه رخ داد و رهبرانقلاب در کمک به مردم از هیچ اقدامی دریغ نکردند. این رفتار صمیمانه و مردم دوستانه هنوز هم در خاطره اهالی منطقه باقیمانده است.
*علمای دیگر در این خصوص چه نقشی داشتند؟
علاوه بر ایشان، دیگر علمای بزرگ نیز در دوران تبعید خود در مناطق مختلف استان، اقداماتی مؤثر انجام دادند؛ همچون آیت الله مکارم شیرازی در چابهار و آیت الله راشد یزدی که با حضور و فعالیت هایشان توانستند پیام و اندیشه انقلاب اسلامی را به مردم منتقل کنند.
در زاهدان نیز دو عالم بزرگوار، مرحوم آیت الله کفعمی و مولوی عبدالعزیز، یکی از جامعه شیعیان و دیگری از جامعه اهل سنت، دوشادوش هم برای بسط انقلاب و ایجاد همدلی میان مردم تلاش کردند و در ایام منتهی به پیروزی انقلاب اهمیت بالای ی در آگاهی بخشی ایفا نمودند.
در این میان، یکی از عاملهای مهم در گسترش حضور انقلاب اسلامی در روستاهای سیستان و بلوچستان، فعالیتهای جهاد سازندگی بود. در سالهای ابتدایی بعد از انقلاب، جوانان جهادگر با شور و صداقت انقلابی خود توانستند تصویری حقیقی و مردمی از انقلاب عرضه کنند و اعتماد مردم را جلب کنند. به سبب محرومیت های عمیق و ظلم های انباشته شده، مردم بلوچ قبل تر هر کس را که لباس محلی آنان را بر تن نداشت «قجر» می نامیدند؛ واژه ای که ریشه در ظلم های دوران قاجار داشت و بیان کننده ذهنیت تاریخی مردم نسبت به حکومت های گذشته بود.
در طول سالهای بعد از انقلاب، دشمنان کوشش های زیادی کردند تا از راه تحریک اختلافات مذهبی میان شیعه و سنی در این منطقه نفوذ کنند و از این راه به اهداف خود دست یابند، اما در سایه کوشش های علمای آگاه، سیاستهای وحدت محور نظام و افزایش سطح آگاهی مردم، خیلی از این توطئه ها خنثی شد. اما کسانی چون مولوی عبدالعزیز ساداتی وجود داشتند که به تعبیر رهبرانقلاب، او از انقلابیون پیش از انقلاب بود که اقدامات بسیار زیادی را انجام داد. این عالم نیز تهمت و حرف های بسیاری شنید و هزینه های زیادی را برای انقلاب اسلامی پرداخت کرد.
*چشم انداز ما در این منطقه چه باید باشد؟
راه سختی را پشت سر گذاشته ایم. اما اگر به ثمره آن نگاه نماییم می بینیم امروزه مجامع دانشگاهی، میزان امکانات، توسعه یافتگی، بهداشت و دیگر پارامترها و نظام ارزشی که در فضای توسعه یافتگی است را مورد محاسبه قرار دهیم، اساساً قابل مقایسه با پیش از انقلاب نمی باشد.
ما همچنان باور داریم که راه نرفته بسیار زیادی داریم. به سبب این که منطقه سیستان و بلوچستان پر از استعدادهای نهفته چه در زمینه محیطی چه در زمینه انسانی است و این استعدادها موجب می شود که دشمن در این منطقه بر روی آنها سرمایه گذاری کند. به سبب این که همین نقطه می تواند سکوی پرش انقلاب اسلامی باشد.
به نظر بنده اگر با نگاه صادقانه انقلاب اسلامی جلو برویم، در مدت چند ساله ای می توانیم رشد بسیار شایان توجهی در سیستان و بلوچستان داشته باشیم. با وجود حضور نیروهای متعهد و انقلابی در طول سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و همینطور ادامه نگاه وحدت محور و عدالت خواهی در بین مسؤلان و دلسوزان نظام، هنوز در استان سیستان و بلوچستان با چالش ها و مسیرهای ناپیموده ای مواجه هستیم.
*به نظر شما، علت این مساله چیست؟ چرا با وجود آن که چنین نگاه و نگاهی از شروع انقلاب وجود داشته، همچنان قسمتهایی از ظرفیت ها و اهداف توسعه ای در این منطقه بطور کامل محقق نشده است؟
بخشی از این مساله به تلنبار شدن محرومیت های تاریخی در منطقه بازمی گردد. در گذشته، اساساً هیچ نوع امکانات اولیه ای در سیستان و بلوچستان وجود نداشت؛ نه جاده ای، نه برق، نه خدمات بهداشتی، و نه مراکز آموزشی و توسعه ای.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، پیشرفت های شایان توجهی در این مورد ها حاصل شده است و این دستاوردها را مدیون نگاه عدالت محور و مردم گرای انقلاب اسلامی هستیم. در عین حال، هنوز نیاز داریم در بعضی حوزه ها عمیق تر شویم و گامهای بلندتری برداریم؛ چونکه همچنان با آن چه رهبرانقلاب درباره ی سیستان و بلوچستان بیان می کنند، فاصله داریم.
باید انتقادی نسبت به عملکرد رسانه ملی در گذشته داشته باشیم. در سه یا چهار دهه اخیر، تصویری که صدا و سیما از استان سیستان و بلوچستان عرضه کرده، چندان منطبق با حقیقت های این منطقه نبوده است
در سال ۱۴۰۱، دشمنان بسیار روی این منطقه سرمایه گزاری نموده بودند تا تصویری نادرست عرضه کنند و چنین القا کنند که مردم سیستان و بلوچستان زاویه ای با انقلاب اسلامی دارند. در عین حال، در اوج بحران ها شاهد بودیم که رهبرانقلاب در سخنانی در پادگان امام حسن (ع) فرمودند: «من در بین قوم بلوچ زندگی کرده ام.»
همچنین در یکی از سفرهای ایشان به مناطق محروم خراسان، در جمع مردم بیان کردند: «من اینجا را دیدم و دلم به سیستان و بلوچستان رفت.»در بیانی دیگر نیز فرموده اند: «من در تهران هستم، اما دلم در سراوان، ایرانشهر و چابهار است.»با چنین تعابیر و نگاهی، وظیفه ما آنست که از یک سو خدمت صادقانه به مردم را در اولویت قرار دهیم و از طرفی، محبت و اخلاص خودرا نسبت به آنان عمیق تر نماییم. در چنین شرایطی، دشمن قادر نخواهد بود در این منطقه نفوذ یا تأثیرگذاری مؤثری داشته باشد.
*در جنگ تحمیلی اخیر چه جلوه هایی از این مساله را شاهد بودیم؟
نمونه این همدلی را می توان در جنگ ۱۲ روزه اخیر رژیم صهیونیستی مشاهده کرد. یکی از سران طوایف منطقه نقل می کرد که پدربزرگشان در گذشته، در اطراف سراوان، ۲۰۰ نفر از نیروهای انگلیسی را که قصد تجاوز به خاک ایران داشتند، از پا درآوردند و اظهار داشت: «از این پس نیز اگر کسی به خاک ما تجاوز کند، همان واکنش را نشان خواهیم داد.»
در زبان بلوچی، واژه «ماسی» به مفهوم وطن است و در این فرهنگ، ماسی به مفهوم «مادر» به کار می رود؛ مفهومی که نشان دهنده پیوند عمیق مردم بلوچ با سرزمین، هویت و مرزهای میهن است. آنان عمیقاً به خاک خود وفادارند و این روحیه، از ارزشمندترین سرمایه های فرهنگی و اجتماعی کشور به حساب می آید.
امید است با تأکید بر صداقت انقلابی، تلاش شبانه روزی و باور به ظرفیتهای مردم این منطقه، روزبه روز شاهد رشد، توسعه و آبادانی بیشتر در سیستان و بلوچستان باشیم؛ رشدی که هم در آبادانی سرزمین و هم در گرمای دل های مردم این استان و سراسر ایران جلوه گر شود.
با توجه به این که در بعضی مناطق کشور، همچون استان سیستان و بلوچستان، گاه برداشت های نادرستی در افکار عمومی نسبت به شرایط و حقیقت های این مناطق شکل می گیرد، بنظر می رسد بخشی از این مساله ریشه در ذهنیت رسانه ای و نوع بازنمایی رسانه ها از مناطق مختلف ایران دارد.
*شما طی مدتی که در این استان مشغول فعالیت بوده اید، برای اصلاح این نگاه عمومی و پیشرفت درک جامعه نسبت به فرهنگ، هویت و ظرفیتهای اقوام ایرانی چه اقداماتی انجام داده اید؟
رهبر معظم انقلاب همواره تاکید داشته اند که در اجرای هر طرح و برنامه ای، بخصوص فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی یا حتی فرهنگی و اعتقادی، باید «پیوست فرهنگی» مورد توجه قرار گیرد.
*به نظر شما چرا در بعضی از این فعالیتها چنین پیوستی کمتر دیده می شود و در اقدامات اخیر شما تا چه اندازه به این رویکرد فرهنگی توجه شده است؟
در اینجا باید انتقادی نسبت به عملکرد رسانه ملی در گذشته داشته باشیم. در سه یا چهار دهه اخیر، تصویری که صدا و سیما از استان سیستان و بلوچستان عرضه کرده، چندان منطبق با حقیقت های این منطقه نبوده است. بعنوان مثال، در خیلی از آثار سینمایی، شخصیت هایی از این خطه در چارچوب قاچاقچی یا مجرم نمایش داده شده اند؛ مانند نقش هایی که بازیگرانی چون جمشید هاشم پور بازی کرده اند. همچنین، آن چه به طور معمول در خبرها بازتاب یافته، حوادثی چون قاچاق، درگیری، ترور یا محرومیت بوده است، در صورتیکه جلوه های مثبت و انسانی مردم این استان کمتر مورد توجه قرار گرفته اند.
بخش قابل توجهی از این مساله به عملکرد رسانه بازمی گردد. خیلی از رویدادهای مثبت، اقدامات توسعه ای و جلوه های همزیستی و اخلاق مردم منطقه بازتابی در رسانه ندارند، اما در مقابل، یک خبر ناگوار کوچک به سرعت منتشر می شود و در افکار عمومی برجسته می گردد. همدلی، میهمان نوازی، صداقت و دینداری مردم این استان، کمتر در قاب رسانه ملی دیده می شود.
راه حل این مساله را می توان در ارتباط، تعامل و حضور میدانی جست وجو کرد. این ارتباط باید دوطرفه باشد؛ یعنی ما باید با مردم بلوچ خود ارتباط مستقیم بگیریم، نه آنکه شناخت خودرا از آنان از راه رسانه های بیگانه به دست آوریم.
در شرایط کنونی و با حاضرشدن در استان، شاهد روابط نزدیک و صمیمی میان برادران شیعه و سنی هستیم. رهبرانقلاب در یکی از بیانات خود به این موضوع اشاره کرده اند و فرموده اند: «وقتی با دوستان اهل سنت صحبت می نماییم، غذا می خوریم و نشست وبرخاست داریم، اگر کسی وارد جمع شود، متوجه نخواهد شد چه کسی شیعه است و چه کسی سنی.»
بنابراین، بخشی از عقب ماندگی فرهنگی و اجتماعی ناشی از ضعف رسانه ای است و امروز نیازمند یک مجاهدت رسانه ای جدی هستیم تا اجازه داده نشود هویت مناطق کشور با اخبار نادرست شکل بگیرد.
*برای اصلاح تصویر رسانه چه باید کرد؟
به عنوان نمونه، سیستان و بلوچستان در دوران دفاع مقدس نیز شهدای بسیاری تقدیم کرده است. شهید «سلیم اخلاقی» همچون آنان است که با وجود تنها یازده سال سن، در شناسنامه خود دست برد تا بتواند به جبهه برود و به شهادت برسد. رهبرانقلاب در یکی از سخنرانی های خود از او یاد کرده و فرموده اند: «او سند افتخار ما در جهان اسلام است.» در عین حال، خیلی از مردم هنوز نام او را نشنیده اند و این خود نشان دهنده ضعف رسانه ای در معرفی الگوهای پرارزش این خطه است.
البته در سالهای اخیر، رسانه ملی اقدامات مثبتی را در این مورد شروع کرده و کوشش های قابل تقدیری انجام داده است، اما عقب ماندگی در این حوزه همچنان محسوس است. بطور مثال، شهر چابهار از زیباترین و متنوع ترین مناطق طبیعی ایران است؛ منطقه ای که اگر فردی تنها یک دفعه به آن سفر کند، نگاهش نسبت به سیستان و بلوچستان بطور کامل تغییر خواهد نمود. استفاده درست از این ظرفیت ها، علاوه بر تقویت صنعت توریسم، می تواند به بهبود زیرساخت های اقتصادی و پیشرفت تصویر عمومی این منطقه نیز کمک نماید.
امید است با تأکید بر نگاه انقلاب اسلامی و با عینک صداقت و واقع بینی، بتوانیم زمینه ساز تغییر در نگرش ها و باورها نسبت به این استان باشیم. به تعبیر رهبرانقلاب، امروز از محدودیت های مذهبی عبور کرده ایم و جریان انقلابی شامل همه مردم ایران است. با این نگاه، می توان آینده ای روشن تر و امیدبخش تر برای سیستان و بلوچستان و تمام کشور در نظر گرفت.
ادامه دارد…
به طور خلاصه، در آن زمان، ایشان نماز خودرا در مسجد شیعیان اقامه می کردند و مولوی قمرالدین، عالم اهل سنت، هم در مسجد اهل سنت نماز می خواند. در گذشته، اساساً هیچ گونه امکانات اولیه ای در سیستان و بلوچستان وجود نداشت؛ نه جاده ای، نه برق، نه خدمات بهداشتی، و نه مراکز آموزشی و توسعه ای. رهبرانقلاب در یکی از بیانات خود به این مورد اشاره کرده اند و فرموده اند: وقتی با دوستان اهل سنت صحبت می نماییم، غذا می خوریم و نشست وبرخاست داریم، اگر کسی وارد جمع شود، متوجه نخواهد شد چه کسی شیعه است و چه کسی سنی.
منبع: nooremarefat.ir
مطلب نورمعرفت را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان نورمعرفت در مورد این مطلب