ارتباط با مادر:
دلبستگی یا وابستگی در سبک زندگی اسلامی
نور معرفت: در اسلام، مقام مادر بسیار رفیع است و آیات قرآن کریم و روایات، بر احسان به والدین، خصوصاً مادر، تاکید فراوان دارند. این تاکید ریشه در زحمات بی بدیل مادر در بارداری، زایمان و شیردهی دارد. این فداکاری ها و سفارش های دینی، پیوند عاطفی عمیق و محکمی (دلبستگی) بین مادر و فرزند به وجود می آورد که پایه ای برای رشد سالم و مستقل فرزند در جامعه اسلامی است.
به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، رابطه مادر و فرزند، در سبک زندگی اسلامی، خصوصاً در دوران کودکی، جایگاه ویژه ای دارد و سفارش ها و آموزه های فراوانی در مورد آن وجود دارد. این رابطه بیشتر بر پایه "دلبستگی" بنا شده است تا "وابستگی" به معنای منفی آن.
تفاوت دلبستگی و وابستگی
دلبستگی (Attachment):
تعریف: یک پیوند عاطفی عمیق و پایدار بین کودک و مراقب اصلی او (اغلب مادر). این دلبستگی موجب می شود کودک در رویارویی با استرس، ترس یا نیاز به حمایت، به مادر خود پناه ببرد و با حضور او احساس امنیت و آرامش کند.
اهمیت: دلبستگی ایمن (Secure Attachment) برای رشد سالم روانی، اجتماعی و عاطفی کودک مهم است. کودکی که دلبستگی ایمن دارد، مستقل تر، کنجکاوتر، و در بزرگسالی دارای روابط سالم تری خواهد بود.
ویژگی ها: کودک با وجود دلبستگی، آزادی و استقلال عمل دارد و می داند که می تواند به مادرش بازگردد. مادر نقش پایگاه امن را برای اکتشاف جهان توسط کودک ایفا می کند.
وابستگی (Dependence):
تعریف: وضعیتی که در آن فرد (کودک یا بزرگسال) بدون حمایت و مداخله دیگری قادر به انجام امور خود نیست و توانایی ها و مسئولیت های فردی اش را به دیگری واگذار می کند. در معنای منفی، وابستگی می تواند به معنای عدم استقلال، عدم اعتماد به نفس و نیاز افراطی به تأیید دیگران باشد.
ویژگی ها: عدم توانایی در تصمیم گیری مستقل، ترس از جدایی، نیاز مفرط به حضور دیگری و عدم پرورش مهارت های خودکفایی
رابطه با مادر در سبک زندگی اسلامی: دلبستگی یا وابستگی؟
اسلام بشدت بر ایجاد یک پیوند عاطفی قوی و عمیق بین مادر و فرزند تاکید دارد که این همان دلبستگی ایمن است. آموزه های اسلامی به شکلی است که این دلبستگی را تقویت می کند:
اهمیت شیر مادر و دوران شیردهی:
قرآن کریم و روایات بر اهمیت و فضیلت شیر مادر تاکید فراوان دارند (حدود دو سال کامل). تماس فیزیکی، عاطفی و تغذیه از شیر مادر، پایه های اولیه دلبستگی ایمن را بنا می نهد. این دوران، دوران اوج پیوند فیزیکی و عاطفی است.
مهرورزی و محبت مادر به فرزند:
در روایات، ابراز محبت، نوازش، بوسیدن و در آغوش گرفتن فرزند بشدت سفارش شده است. پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) خود الگوهای عملی در این مورد بوده اند. این ابراز محبت، حس امنیت و ارزشمندی را در کودک تقویت می کند و زمینه دلبستگی ایمن را فراهم می آورد.
این محبت، احساس پناهگاه امن را در کودک ایجادمی کند. کودک می آموزد که در مواقع سختی می تواند به مادر خود پناه ببرد.
"و قضی ربک الا تعبدوا الا ایاه و بالوالدین احسانا..." (1) که در ادامه به "خفض جناح" (بال فروتنی فرود آوردن) در مقابل آنها و "رب ارحمهما کما ربیانی صغیرا" (پروردگارا، به آن دو رحم کن، چنان که مرا در خردی پروردند) اشاره می کند. این "پرورش در خردی" به طور عمده شامل زحمات مادر است.
نقش مادر بعنوان مربی و پرورنده:
در اسلام، مادر نقش محوری در تربیت و پرورش فرزند دارد. این نقش تنها به تامین نیازهای فیزیکی محدود نمی گردد، بلکه شامل تربیت اخلاقی، دینی و اجتماعی است. این رابطه تربیتی، دلبستگی را عمیق تر می کند.
"و وصینا الانسان بوالدیه حملته امه وهنا علی وهن و فصاله فی عامین ان اشکر لی و لوالدیک الی المصیر" (2). این آیه به صراحت به زحمات مادر در دوران حاملگی (سستی روی سستی) و شیردهی (دو سال) اشاره دارد که بنیان پیوند عمیق عاطفی را می سازد و مبنای شکرگزاری و احسان قرار می گیرد.
با این وجود، هدف از این تربیت، پرورش فردی مستقل، مسئولیت پذیر و متکی به نفس است که در جامعه اسلامی نقش فعالی ایفا کند، نه فردی وابسته و منفعل
تأکید بر استقلال تدریجی فرزند:
با این که دلبستگی قوی سفارش می شود، اما اسلام به استقلال تدریجی فرزند نیز توجه دارد. تقسیم بندی معروف دوران کودکی به "هفت سال اول (بازی)، هفت سال دوم (ادب و آموزش) و هفت سال سوم (وزیری و مشاوره)" نشان میدهد که والدین باید به فرزند فرصت دهند تا کم کم مهارت های لازم جهت زندگی مستقل را کسب کند و در تصمیم گیری ها مشارکت داشته باشد.
هدف غائی اینست که کودک با وجود یک دلبستگی ایمن، به فردی مستقل و متکی به نفس تبدیل گردد که در اجتماع نقش خودرا ایفا کند.
سبک زندگی اسلامی قویاً بر ایجاد یک دلبستگی ایمن و سالم بین مادر و فرزند تاکید دارد. این دلبستگی به کودک احساس امنیت، اعتماد به نفس و پایه محکمی برای کشف جهان و رشد مستقل می دهد. آموزه های اسلامی از راه تاکید بر شیردهی، محبت، نوازش و نقش تربیتی مادر، این دلبستگی را تقویت می کنند. اما هدف غائی اینست که کودک با این پشتوانه عاطفی قوی، به فردی مستقل، مسئول و خودکفا تبدیل گردد و گرفتار "وابستگی" منفی که مانع رشد و شکوفایی است، نشود.
بنابراین، میتوان گفت اسلام بدنبال دلبستگی است که زمینه ساز استقلال و شکوفایی باشد، نه وابستگی که مانع رشد و مانایی شود.
پی نوشت:
1. سوره اسراء/ آیه ۲۳
2. سوره لقمان/ آیه ۱۴
منبع: ابنا
منبع: nooremarefat.ir
مطلب نورمعرفت را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان نورمعرفت در مورد این مطلب