بافت تاریخی اصفهان از گذرگاه موانع تا مسیر درآمد پایدار
نور معرفت: اصفهان احیای بافت تاریخی اصفهان، امروز با حفظ اصالت و جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی، از مسیر موانع قانونی و فرایندی عبور کرده و به بستری برای درآمد پایدار و توسعه شهری بدل می شود.
پروژه بازآفرینی اقتصادی بافت تاریخی شهر اصفهان یکی از طرح های مهم شهرداری این استان است که با محوریت سازمان نوسازی شهرداری و با اجرای جهاد دانشگاهی واحد اصفهان در حال انجام می باشد. هدف اصلی پروژه، بازآفرینی بافت تاریخی اصفهان؛ یعنی نه فقط بازسازی کالبدی، بلکه زنده کردن هویت، روح و حیات اجتماعی و اقتصادی این بافت باارزش است.
بازآفرینی در این طرح به معنای ایجاد تعادل بین حفظ میراث تاریخی و تزریق حیات جدید به بافت است؛ به گونه ای که هم اصالت فرهنگی و معماری اصفهان حفظ شود و هم کاربری ها، فعالیتها و جریان های اقتصادی و اجتماعی جدید به آن وارد شود. پروژه مشارکتی است و جامعه محلی، سرمایه گذاران و نهادهای عمومی باید باهم در این راه حرکت کنند.
رسول میرباقری در گفت و گو با ایسنا اظهار نمود: در این دوره مدیریت شهری، یکی از اولویت های مهم شورای ششم، موضوع «بافت تاریخی» شهر و تعیین تکلیف متولی احیای آن بوده است. از همان ابتدای ورود اعضا به شورای ششم، این مسئله توسط کارشناسان کمیسیون عمران، معماری و شهرسازی مورد بررسی قرار گرفت، البته در دوره های پیشین نیز تلاش هایی در این عرصه انجام شده بود، اما آن تلاش ها هنوز به نتیجه ای ملموس و عملی نینجامیده بود. ما در شورای ششم، مسیر و زحمات رؤسای کمیسیون های پیشین را ارج نهاده و راه آنان را با جدیت ادامه دادیم.
وی ادامه داد: در دوره پنجم شورا، طرحی با عنوان «تولی گری بافت تاریخی» به تصویب رسیده بود که شهرداری ملزم به اجرای آن بود. این طرح مقرر می داشت که شهرداری باید سازوکارهای مشخصی را پیشبینی کرده و با ارائه لایحه ای به شورای اسلامی شهر، آنرا برای تأیید به شورا ارائه نماید. بافت تاریخی شهر اصفهان بصورت پراکنده در سطح شهر گسترده است و برخلاف برخی شهرهای تاریخی جهان، یکپارچگی فضایی ندارد. به همین سبب، این بافت ها تحت مدیریت های مختلف قرار گرفته اند. از طرفی، به علت بی توجهی های مکرر، چه از طرف مالکان، چه مدیریت شهری و چه سرمایه گذاران، روزبه روز شاهد فرسودگی بیشتر این بافت های باارزش هستیم، بگونه ای که اصالت تاریخی آنها نیز رو به زوال نهاده است.
رییس کمیسیون عمران، معماری، شهرسازی و بافت تاریخی شورای اسلامی شهر اصفهان افزود: در طرح مصوب دوره پنجم، چند گزینه برای تولی گری بافت تاریخی پیشنهاد شده بود؛ یا ایجاد معاونتی مستقل ویژه بافت تاریخی، یا پیشبینی ناحیه ای با عنوان «ناحیه بافت تاریخی» در مناطق یک و سه(که بیشترین میزان بافت تاریخی را دارا هستند)، یا ایجاد دفتری مستقل در ساختار معاونت شهرسازی با عنوان «رئیس اداره بافت تاریخی»، یا حتی تأسیس یک شهرداری مستقل به نام «شهرداری بافت تاریخی اصفهان». این گزینه ها در همان زمان مورد بحث و بررسی جدی قرار گرفت.
نگاه ما به بافت تاریخی، نگاهی فراتر از یک حوزه فقط فرهنگی یا کالبدی است
میرباقری اظهار داشت: در شروع دوره جدید، ما از رؤسای کمیسیون های پیشین و مدیرعامل سابق سازمان نوسازی که خدمات شایسته ای در حوزه بازآفرینی شهری و احیای بافت تاریخی داشته اند، دعوت به عمل آوردیم و کارگروهی تخصصی با عنوان «کارگروه بافت تاریخی» تشکیل و در این کارگروه، مصوبات ماده ۵ را به دقت مورد بررسی قرار دادیم و سیاستهای تشویقی موجود را بازبینی کردیم تا ببینیم چه ظرفیت هایی در اختیار مالکان بافت های تاریخی قرار دارد که بتوانند از آن بهره ببرند.
وی ادامه داد: نگاه ما به بافت تاریخی، نگاهی فراتر از یک حوزه فقط فرهنگی یا کالبدی است؛ بلکه این بافت را سرمایه ای باارزش و منبعی برای درآمد پایدار شهر می دانیم. تجربه شهرها و کشورهایی که دارای بافت های متراکم و باارزش تاریخی هستند، نشان داده که این فضاها می توانند بستری برای جذب سرمایه گذار و رونق اقتصادی باشند. از این منظر، احیای بافت تاریخی، توسعه بوم گردی ها، بازسازی خانه های تاریخی و تبدیل آنها به اقامتگاه های سنتی و برگزاری رویدادهای فرهنگی، نه فقط اصالت شهر را حفظ می نماید، بلکه مسیر توسعه اقتصادی و جذب سرمایه را هموار می سازد.
رییس کمیسیون عمران، معماری، شهرسازی و بافت تاریخی شورای اسلامی شهر اصفهان ضمن اشاره به این که در دوره شورای ششم، اقدامات خوبی در این خصوص انجام شده است، بیان نمود: تنها نکته ای که شایسته تاکید است، اینکه پیش از این دوره، ما متولی مشخصی برای بافت تاریخی نداشتیم، اما در این مقطع، با حکم شهردار و انتصاب مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری بعنوان متولی رسمی بافت تاریخی، قدمی اساسی برداشته شد. از این پس، سازمان نوسازی با سیاست گذاری، ریل گذاری و برنامه ریزی دقیق، ماموریت یافته تا در عرصه بافت تاریخی اقدامات بنیادین و اساسی را به انجام رساند.
میرباقری درباب نقش بخش خصوصی در احیای اقتصادی بافت تاریخی تصریح کرد: هر سرمایه گذاری که بخواهد در این عرصه ورود پیدا کند، به ناچار با موانعی روبه روست؛ موانعی که در چند دسته قابل تقسیم اند؛ موانع قانونی، موانع فرایندی و نیز مسائلی از جنس بازدهی اقتصادی. چونکه خیلی از سرمایه گذاران، هنگامی که با نیت احیای یک خانه تاریخی، یا بازسازی یک محور باارزش یا تدوین یک بیزینس پلن برای منطقه ای تاریخی قدم پیش می گذارند، با چنان فرایندهای طولانی و طاقت فرسایی مواجه می شوند که عاقبت خسته و دلسرد، از ادامه مسیر منصرف می شوند.
در خیلی از خانه های تاریخی، اجرای دقیق این ضوابط مطابق مقررات ملی ساختمان در عمل امکانپذیر نیست
وی افزود: از طرفی، ما با قوانین سخت گیرانه ای روبه رو هستیم که در عرصه های بافت تاریخی و حتی بافت فرسوده جاری است. در این راستا، طی جلسات مختلفی که با سرمایه گذاران و فعالان بخش خصوصی برگزار کردیم، تلاش شد تا چالش ها و مشکلات واقعی این حوزه احصا شود. یکی از این چالش های جدی، الزامات دستگاه هایی نظیر آتش نشانی است. به درستی، ضوابط ایمنی آتش نشانی باید در هر پروژه ای رعایت شود، اما در خیلی از خانه های تاریخی، اجرای دقیق این ضوابط مطابق مقررات ملی ساختمان، در عمل امکانپذیر نیست. ما در سلسله جلسات مشترکی با مسئولان سازمان آتش نشانی و دلسوزان این حوزه، به این جمع بندی رسیدیم که اگر قوانین جاری در بعضی موارد قابلیت اجرا ندارد، باید پیشنهادها و راهکارهای جایگزین ارائه شود. علاوه بر این، در عرصه بسته های تشویقی نیز بر این باوریم که مشوق هایی که ارائه می شود، باید بگونه ای باشد که رغبت و انگیزه واقعی در مالکان و سرمایه گذاران ایجاد کند؛ بگونه ای که احیای یک خانه یا یک محور تاریخی، نه فقط از نظر فرهنگی، بلکه از نظر اقتصادی نیز بازدهی مطلوبی داشته باشد.
رییس کمیسیون عمران، معماری، شهرسازی و بافت تاریخی شورای اسلامی شهر اصفهان اظهار داشت: تجربه خیلی از سرمایه گذاران نشان داده که با ورود به شهرداری، به علت سختگیری های ضوابط و طولانی بودن فرایندها، دلسرد و منصرف شده اند. بر همین مبنا در مدیریت شهری، سلسله بسته های تشویقی جدیدی را پیشبینی کردیم و با بررسی قوانین بالادستی، همچون ماده ۵، سعی کردیم تا موانع موجود را تا حد ممکن برطرف نماییم، البته در بافت تاریخی، تنها مدیریت شهری نقش آفرین نیست؛ بلکه سازمان میراث فرهنگی نیز یکی از نهادهای کلیدی و اثرگذار در این حوزه می باشد. هرچند که بخش قابل توجهی از سرمایه گذاران، مجوزها و فرایندهای میراث فرهنگی را یکی از گلوگاه های اصلی می دانند، چونکه این مجوزها عموماً با سختگیری و روندی طولانی همراه بوده است.
میرباقری اضافه کرد: در کارگروه بافت تاریخی، با هماهنگی میان مدیریت شهری، معاونت شهرسازی و سازمان نوسازی و بهسازی، سلسله جلساتی را با حضور بخش خصوصی و نهادهای متولی برگزار کردیم؛ جلساتی که در آنها دستگاههای گوناگون، همچون حوزه ترافیک شهرداری(برای تامین پارکینگ در محورهای تاریخی)، معاونت شهرسازی(در بحث سیما و منظر شهری)، سازمان آتش نشانی(در خصوص الزامات ایمنی) و بخش های فرهنگی(برای برگزاری رویدادها و ساماندهی علایم و تابلوهای راهنمای گردشگران) حضور داشتند. این نشست ها ما را به طرف اجماع و هم افزایی بیشتری سوق داد و افق های تازه ای را پیش روی ما گشود.
وی اظهار نمود: بی تردید، مسیر پیش رو، مسیری طولانی و دشوار است؛ چونکه این کار سالیان سال بر زمین مانده بود، اما به هر حال، در دوره ششم مدیریت شهری، عزم جدی برای احیای بافت های تاریخی و جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی وجود دارد. ما با تمام توان در این راه قدم گذاشته ایم و به افق های روشن آینده امید داریم.
رییس کمیسیون عمران، معماری، شهرسازی و بافت تاریخی شورای اسلامی شهر اصفهان بی بیان این که با دو رویکرد اساسی در رویارویی با بافت تاریخی روبه رو هستیم، افزود: نخست، نگاهی که بافت تاریخی را همچون یک «شهر موزه» می نگرد؛ یعنی با نگاهی فقط حفاظتی که بر این باور است که این بافت نباید دستخوش تغییرات اساسی شود، بلکه تنها باید احیا شود تا گردشگران بتوانند از آن بازدید و بهره برداری فرهنگی کنند، بی آنکه به ساختار اصیل آن خدشه ای وارد شود، اما در کنار این نگاه، ما در دوره ای قرار داریم که با اتخاذ تمهیدات هوشمندانه، می توانیم از ظرفیتهای بافت تاریخی فراتر از یک موزه زنده بهره ببریم. در حقیقت، با جذب سرمایه گذاران و فعال کردن پتانسیل های اقتصادی این مناطق، می توان به درآمدهای پایدار و قابل توجهی دست یافت؛ درآمدهایی که نه فقط به احیای بافت کمک می کنند، بلکه می توانند در کوتاه مدت نیز بازدهی مناسبی داشته باشند و شهر را در راه توسعه پایدار پیش ببرند، البته همانطور که گفته شد سرمایه گذاران در راه ورود به بافت تاریخی با موانع مختلفی روبه رو هستند؛ موانعی که ناشی از پیچیدگی های مقررات و تعدد دستگاههای دخیل در این حوزه می باشد. چونکه هر اقدامی در بافت تاریخی، نیازمند هماهنگی با نهادهایی چون اداره کل میراث فرهنگی، اداره کل راه و شهرسازی، شهرداری، نظام مهندسی و نیز دستگاههای خدمات رسان همچون شرکت های آب، برق و گاز است. این دستگاه ها، به علت حساسیت ویژه بافت تاریخی، برای ارائه خدمات، تمهیدات و الزامات خاصی را مطالبه می کنند که همین مورد مسیر سرمایه گذاری را پیچیده و زمان بر می کند.
میرباقری افزود: با این همه، باور ما این است که با مدیریت صحیح، هماهنگی میان دستگاه ها، و ایجاد بسته های تشویقی موثر، می توان این موانع را کم کرد و راه را برای مشارکت بخش خصوصی در احیای اقتصادی بافت های تاریخی هموار ساخت؛ مشارکتی که اصالت را حفظ کند و توسعه را محقق سازد.
منبع: نور معرفت
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب