نور معرفت

از بی نظیرترین موزه وقف کشور چه می دانید؟

از بی نظیرترین موزه وقف کشور چه می دانید؟

نور معرفت: همدان نام و مکانش برای همدانی ها آشناست، اینجا آدم را به روزهای دور می برد روزهای کودکی. آن وقت ها که با بزرگترها به مکانی که شبیه امروز نبود می آمدیم. بنایش کوچک تر بود و قدیمی تر. صمیمیت بزرگترها هم چاشنی روزهای قشنگی بود که دسته جمعی ساعاتی را با هم در این فضای معنوی می گذراندیم. حالا سال هاست از آن روزها می گذرد و من چرخی در فضا می زنم. همه چیز تغییر کرده است. بنای جدید چندین سال است جای بنای قدیمی را گرفته و بزرگ تر بودنش هم همیشه به چشم می آید.


اینجا آستان مقدس امامزاده عبدالله(ع) در میدانی به همین نام در شهر همدان است. شرح امامزادگان آرمیده در این مکان، پیشینه بنای قدیمی و خاصیت های بنای فعلی مجالی دیگر می طلبد اما اینجا سخن از طبقه زیرین این آستان معنوی است. شاید خیلی از مردم این کهن شهر ندانند که در طبقه زیرین امامزاده یکی از بزرگترین موزه های ایران قرار دارد. این موزه یکی از بی نظیرترین موزه های وقف کشور است و با نام موزه وقف همدان شناخته می شود.
این موزه وسیع حرف های زیادی برای گفتن دارد و جاذبه های بسیاری برای دیدن اما تا حالا آن طور که باید شناسانده نشده است. علاقه شخصی به آثار تاریخی، موزه های مختلف و آشنایی با فرهنگ و هنر پیشینیان بهترین بهانه بود تا پای صحبت های مسئول جوان و خوش ذوق این موزه تخصصی بنشینم تا از فراز و نشیب مسیری که سال هاست در آن قدم می زند بشنوم.
خسرو محمدی که بانی موزه وقف همدان هم شمرده می شود، درباره راه اندازی این مکان فرهنگی به خبرنگار ایسنا می گوید: همدان یکی از شهرهایی است که مولفه اصلی ساختار شکل دهنده شهری فعلی و فرهنگ موجود در آن متاثر از وقف بوده و این مساله در معماری شهری و فرهنگ عمومی جامعه کاملا مشهود است.


موزه وقف مکانی برای شناخت فرهنگ اجتماعی مردم همدان
وی ادامه می دهد: اگر کسی بخواهد این تأثیر را بررسی و نسبت به آن شناخت پیدا کند به دقت و ابزارهایی نیاز دارد که بواسطه آنها بتواند به این شناخت برسد، به عبارتی باید بگوییم مجموعه این ابزارها در موزه وقف بروز و ظهور پیدا کرده و به وسیله آثار موجود در موزه افراد به شناخت کافی درباب فرهنگ اجتماعی مردم همدان و واسطه گری وقف به فرهنگ بین انسان و اجتماع می رسند و اشیاء این نقش را بازی می کنند.
محمدی اضافه می کند: با این هدف که بتوانیم به تأثیر و تأثر وقف در فرهنگ اجتماعی همدان برسیم مبادرت به جمع آوری، ساماندهی و سازماندهی اشیایی شد که هم اکنون در موزه وقف موجود است و در حقیقت این آثار بخش کوچکی از کلیات این اشیا و آثار است. با این هدف و بمنظور ایجاد مجموعه ای از آثار که بتواند به پرسش هایمان در مورد تأثیر وقف در فرهنگ اجتماعی مردم همدان پاسخ دهد مبادرت به جمع آوری اشیا کردم و این اتفاق حدود ۱۰ سال پیش آغاز شد و تا به امروز نیز ادامه دارد.
مسئول موزه وقف همدان که عتیقه شناس خبره ای نیز هست، شرح می دهد: نمی دانیم چه حجم از آثار در رابطه با وقف در همدان وجود دارد و در کجاها هستند، طی سالهای قبل با پیگیری و فرهنگسازی، آثاری را به دست آورده و اهمیت آنها را برای مسئولان امر تبیین کرده و آنها را قانع می کردم در بعضی موارد نیز بارها مایوس می شدم چونکه هر چقدر تلاش می کردم مطلب در ذهن آنها تأثیر کافی را نمی گذاشت اما در نهایت در سال ۹۷ کوشش ها به نتیجه رسید و موفق شدم این نگاه را نهادینه کنم که به موزه وقف نیاز داریم.
نسخه های خطی بهاءالملک سرآغاز شکل گیری موزه وقف
وی با ابراز امیدواری از گسترش موزه، درباره پروسه شکل گیری آن اظهار می کند: شکل گیری موزه وقف با مجموعه نسخه های خطی بهاءالملک آغاز شد که به زمان دانشجویی بنده و پیدا کردن موضوع پایان نامه دوره کارشناسی ام برمی گردد، در آن زمان وارد مجموعه موقوفه بهاءالملک در منطقه اعتمادیه شدم و هدفم معماری آن مجموعه بود و قصد داشتم روی معماری ساختمان آن کار کنم اما رفته رفته با کتابخانه شخصی بهاء الملک آشنا شدم و نسخه های خطی آنجا توجهم را جلب کرد.
محمدی ادامه می دهد: سال ها تلاش کردم تا به شناخت جامعی از موقوفه بهاءالملک، شخص بهاءالملک و آثار آن مجموعه برسم و با مطالعه نسخه های خطی، اهمیت آنها بیش از پیش برایم آشکار شد و در ابتدا مرمت آنها ضرورت و اولویت کار بود. سرانجام به این نتیجه رسیدم که مجموعه نیازمند نگهداری و نمایش دائمی است تا برای نسل های بعد به امانت گذاشته شود چونکه اگر آثار نگهداری نشوند در بهترین شرایط لطمه خواهند دید و در بدترین شرایط نابود خواهند شد.
وی می افزاید: پس از آشنایی با مجموعه بهاءالملک و با ورودم به سازمان اوقاف و گرفتن مسئولیت های مختلف در این ارگان، اشیای بیشتری پیدا شد و با گرفتن مجوز موزه آنها را در یک جا جمع آوری کردیم و سرانجام گنجینه ای به دست آمد که به نام موزه وقف شناخته می شود.


بالا رفتن سطح سواد جامعه، دلیلی برای بسط موزه های تخصصی تر
وی بیان می کند: برای توسعه فرهنگ اجتماعی و حفظ میراث نهفته گذشتگان نیاز به موزه های تخصصی بیشتری داریم چونکه پس از گذر از مرحله شناخت کلیات، که به وسیله های موزه های عمومی انجام می شود به سبب بالا رفتن سطح سواد، جامعه نیازمند موزه های تخصصی تر و خردتر است تا نیاز مردم را تامین کند و مردم بدانند در هر مقطع چه تحولاتی رخ داده است.
مسئول موزه وقف همدان ادامه می دهد: یک بخش این مساله مربوط به خط کشی های تاریخی است و بخش دیگر مربوط به مسائلی مانند تأثیر فرهنگ وقف بر مردم، تأثیر اقلیم در معماری، پوشش و خلق وخوی بر مردم شهر همدان و این ها اجزایی هستند که در آینده باید به آنها بپردازیم.
محمدی اضافه می کند: موزه وقف تلاش می کند تأثیر وقف را بر مردم همدان و تأثیر مردم همدان بر وقف را بررسی کند و این بده بستان فرهنگی و اقداماتی که مردم بصورت خودجوش انجام داده اند را طبقه بندی، مطالعه و مورد بررسی قرار دهد.
وی می افزاید: نتایج این تحقیقات منجر به شناخت ما از هویت شهری، مذهبی، دینی و درون مایه اندیشه های مردم و میزان اعتقاد و باورشان به مسائل مختلف شده و آنها را استخراج کرده و برای نسل بعد به امانت می گذارد و با این خرده داده ها و پیوند آنها با یکدیگر این امر محقق می شود، بعلاوه انتشار آنها باید با ابزارهای مختلف در قالب کتاب، خبر و فیلم تولید و بازنشر شود.



ا



منبع:

1400/08/10
23:00:21
5.0 / 5
752
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)

تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
لطفا شما هم نظر دهید
= ۴ بعلاوه ۱
نور معرفت

nooremarefat.ir - مالکیت معنوی سایت نور معرفت متعلق به مالکین آن می باشد