جریان قرآن در رود خروشان نیایش عرفه
نور معرفت: نیایش مفهومی انسانی است که از اولین آه سوزناک نخستین انسان در زمین آغاز می شود و تا آخرین آه سوزناک آخرین انسان امتداد پیدا می کند. به این اعتبار نیایش مفهومی ابدی است همچنان که ازلی است و چون ازلی است ابدی است و چون ابدی است در آنات قبل از ابد که زندگی دنیوی انسان در صفحات تاریک و روشن تاریخ باشد، به وضوح پخش شده است و این حقیقتی است که کسی از عهده کتمانش برنمی آید.
به گزارش نور معرفت به نقل از ایسنا، کریم فیضی در یادداشتی درباره نیایش و دعای روز عرفه نوشت: مضامین قرآنی دعای عرفه است تا آنجا که می توان آنرا قرآنی ترین دعای شیعه تلقی نمود. اینک متن این نیایش والا در دست است و می توان با مراجعه به مفردات آن و بررسی های متن شناختی اشارات قرآنی آنرا در حوزه توحید، آفرینش، خلق جهان، آفرینش انسان، عهد الست، نزول پیامبران و تدوین ادیان و تکوین شرایع و دیگر مایه های قرآنی احصا کرد.
نیایش مفهومی انسانی است که از اولین آه سوزناک نخستین انسان در زمین آغاز می شود و تا آخرین آه سوزناک آخرین انسان امتداد پیدا می کند. به این اعتبار نیایش مفهومی ابدی است همچنان که ازلی است و چون ازلی است ابدی است و چون ابدی است در آنات قبل از ابد که زندگی دنیوی انسان در صفحات تاریک و روشن تاریخ باشد، به وضوح پخش شده است و این حقیقتی است که کسی از عهده کتمانش برنمی آید.
اما این مفهوم عام بشری به نص آیات قرآنی حاوی دعا که تعدادشان کم نیست در اسلام حالتی خاص پیدا کرده است و در حقیقت در کوتاه ترین عبارت «وارد زندگی ایمانی اسلامیان» شده است آنجا که در نمازهای پنج گانه در متن سوره حمد این آیات نیایشی را هر روز ده مرتبه بر زبان جاری می نماییم که: «ایاک نعبد و ایاک نستعین. اهدنا الصراط المستقیم. صراط الذین انعمت علیهم غیر المغضوب علیهم و لاالضالین.»
در این که این آیات به صراحت نیایش است تردید نیست و روح متضرعانه موجود در آن با تمام اختصار و بساطتی که در مفاهیم روشن آن نهفته است، روشن ترین نیایشی است که یک مخلوق می تواند در مقام عبادت و عبودیت خطاب به خالق خویش بر زبان بیاورد: تمنای مصرانه هدایت خواهی و استقرار بر راهی که انسان را تا منتهای سعادت ببرد و جمع بین دنیا و دین و آخرت کند. اشتمال سوره حمد بر این مفاهیم غنی و پربار است که این سوره را اصلی ترین سوره قرآن ساخته است و میزان تفاسیر نوشته شده بر آنرا از شمار و شماره بیرون کرده است.
اما در اینجا سخن بر سر نیایش امام حسین(ع) در صحرای عرفات است. دعایی که بی شک از مآثر بی مثال شیعه در ساحت معارف توحیدی است که در طول تاریخ مورد توجه اهل معنا و دقت های توحیدی و معرفتی بوده است: «اللهُمَّ اِنّی اَرْغَبُ إِلَیْکَ وَ اَشْهَدُ بِالرُّبُوبِیَّةِ لَکَ مُقِرّاً بِاَنَّکَ رَبّی وَ اِلَیْکَ مَرَدّی اِبْتَدَاْتَنی بِنِعْمَتِکَ قَبْلَ اَنْ اَکُونَ شَیْئاً مَذْکُورا وَخَلَقْتَنی مِنَ التُّرابِ ثُمَّ اَسْکَنْتَنِی الاَْصْلابَ آمِناً لِرَیْبِ الْمَنُونِ وَاخْتِلافِ الدُّهُورِ وَالسِّنینَ...»
خدایا به سمت تو روی می آورم و به پروردگاری تو شهادت می دهم، اقرار می کنم که تو پروردگار منی و بازگشتم به سمت توست. وجودم را با نعمتت شروع کردی قبل از آنکه موجودی قابل ذکر باشم و مرا از خاک پدید آوردی، سپس در بین صلب ها جایم دادی، درحالی که از حوادث زمانه و رفت و آمد روزگار و سال ها ایمنی بخشیدی در صورتیکه پیوسته کوچ کننده از صلبی به رحمی، درگذشته ایام و قرن های پیشین بودم و از باب رأفت و لطف و احسانی که به من داشتی، مرا در حکومت پیشوایان کفر که پیمانت را شکستند و پیامبرانت را تکذیب کردند، به دنیا نیاوردی....
در همین چند فراز و دیگر فرازهای دعای شریف عرفه نکته ای که در متن و جانمایه این نیایش پر مضمون موج می زند و تا امروز مورد توجه بنیادین قرار نگرفته است، مضامین قرآنی این دعای شریف است تا آنجا که می توان آنرا قرآنی ترین دعای شیعه تلقی نمود. اینک متن این نیایش والا در دست است و می توان با مراجعه به مفردات آن و بررسی های متن شناختی اشارات قرآنی آنرا در حوزه توحید، آفرینش، خلق جهان، آفرینش انسان، عهد الست، نزول پیامبران و تدوین ادیان و تکوین شرایع و دیگر مایه های قرآنی احصا کرد.
میزان حضور و رسوخ مبانی قرآنی و مفاهیم قرآنی در این نیایش چنان است که آنرا به صورتی از تفسیر و تبیین قرآنی مبدل می کند و در حقیقت این آیات قرآن است که با نحوه ای از تبیین معرفتی بر زبان امام(ع) جاری شده است و این آوای قرآن است که از شروع دعا تا انتهای آن با صدایی رسا منتشر است.
نکته اینجاست که هیچ یک از دعای اصلی و قطعی الصدور و صحیح السند شیعه که اصطلاحا «ادعیه ماثوره» خوانده می شوند خالی از آیات قرآنی نیستند اما از این حیث هیچ یک از دعاهای ماثوره به پای دعای عرفه نمی رسند به شکلی که می توان ادعا کرد جز قرآن و آیات تابناک قرآن در این دعا چیزی نیست و این مفاهیم قرآنی است که در قالب دعا و با زبان نیایش از زبان امامی که قرآن ناطق است بر صحیفه هستی جاری شده و در رود معرفت جریان یافته است:
سُبْحانَ الله الْواحِدِ الاَْحَدِ الصَّمَدِ الَّذی لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَد.
پاک و پیراسته است خدای یگانه یکتا و بی نیاز که نزاده است و زاده نشده است و احدی همتایش نبوده است.
چنین است جریان قرآن در رود خروشان دعای عرفه. چنین است چنین...
منبع: نور معرفت
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب