مهدی گلشنی در نشست بین المللی ادیان ابراهیمی و مواجهه با الحاد جدید:
علم آینده باید مجهز به قطب نمای اخلاق باشد
به گزارش نور معرفت عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه علم امروز دارای مشکلاتی است، اظهار داشت: علم آینده نیاز دارد که مجهز به قطب نمای اخلاق باشد چون که بدون یک قطب نمای اخلاقی، هرچیزی امکان دارد رخ دهد.
به گزارش نور معرفت به نقل از مهر، به همت «مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات - حوزه های علمیه نشست بین المللی «ادیان ابراهیمی و مواجهه با الحاد جدید، علوم طبیعی و آینده ی الحاد نو» به صورت مجازی و به زبان انگلیسی با ادای احترام به شخصیت آیت الله مصباح، مروری بر جایگاه علمی ایشان در مقابله علمی با جریانات الحادی و انحرافی و نثار فاتحه و صلوات به روح پاک ایشان آغاز شد.
مطلع این وبینار قرائت پیام آیت الله مکارم شیرازی به این وبینار بود. وی در این پیام به تبیین نگاه و آموزه های انبیای الهی در باب توحید و فطرت توحیدی انسان پرداخت و ضمن اشاره به قرن ها هجمه نظام های الحادی جهان ضد دین و خدا باوری، جریان الحاد نو را هم محکوم به شکست دانست و البته شرط این پیروزی جبهه توحید را تکیه همه پیروان ادیان الهی جهان بر مبانی اصیل علمی و مواریث انبیا بخصوص قرآن کریم معرفی نمود.
وی در انتها این همایش را تلاشی سازنده در پاسخ به شبهات موج مدرن دانست و ضمن سپاسگزاری و عرض خدا قوت به همه دست اندرکاران وبینار، برای با برکت شدن و پر بار تر شدن آن ابراز امیدواری کرد.
سخنرانان این وبینار علمی مهدی گلشنی، مایکل بی هی، ابوالفضل ساجدی، رابین کالینز و یوسف دانشور بودند که با دبیری علمی نشست حجت الاسلام قاسم محمدی سخنرانی خویش را عرضه کردند.
علم و دین در پرتوی جهان بینی توحیدی
اولین سخنران سمینار مجازی «ادیان ابراهیمی و مواجهه با الحاد جدید، علوم طبیعی و آینده ی الحادنو» مهدی گلشنی، استاد تمام دانشگاه صنعتی شریف بود که از تهران وارد این همایش شده و با مبحث «علم و دین در پرتوی جهان بینی توحیدی» به تبیین مشکلات علم امروز در انجام رسالت خویش و نیاز علم آینده به چهارچوبی جامع تر پرداخت.
وی پنج مشکل علم امروز را بدین ترتیب بیان نمود: اول: محدود شدن علم به حوزه حواس. دوم: خنثی بودن علم نسبت به ارزش ها. سوم: کسب قدرت. چهارم: تکه پاره شدن دانش انسانی و پنجم: نادیده گرفتن سوالات نهایی انسان.
وی اظهار نمود: علم آینده نیاز دارد که مجهز به قطب نمای اخلاق باشد چون که بدون یک قطب نمای اخلاقی، هرچیزی امکان دارد رخ دهد، همانند دستورالعمل اخلاقی بقراط برای پزشکی و پزشکان که تقریباً ۲۵۰۰ سال از آن می گذرد … حالا هم که در عصر ما سرنوشت انسانیت در دستان دانشمندان است، به دستورالعمل اخلاقی برای علمای تمامی حرفه ها نیاز است و برای آزمودن آثار بلند مدت پروژه های علمی باید کمیته های اخلاقی وجود داشته باشد.
این استاد فلسفه علم خاطرنشان کرد: علم فعلی فقط با جهات فیزیکی جهان ما سروکار دارد و واقعیات فوق فیزیکی را نادیده می گیرد. پارادایم اساسی علم این است که تمامی پدیده های طبیعی را بر حسب فیزیک و شیمی توضیح دهد. پس در نظم طبیعی، جایی برای خدا در نظر نمی گیرد. چاره قضیه در تغییر جهت گیری و هدف علم و فناوری است و این که از چهارچوبی وحدت بخش استفاده گردد که همه سطوح حقیقت و تمامی ابعاد حیات انسانی را در بر بگیرد.
جریان طراحی هوشمند و چالش های این جریان برای الحاد نو
دومین سخنران همایش مایکل بی هی استاد تمام دانشگاه لیهای از ایالات متحده آمریکا بود که جریان طراحی هوشمند و چالش های این جریان برای الحاد نو به ایراد سخن پرداخت.
بی هی بحث را از گرایش جدید الحاد نو در مواجهه با مفهوم نظم شروع و اظهار نمود: الحاد نو متوجه این امر شده است که انکار دریافت نظم غیرقابل پذیرش است و ازاین رو آنها مفهومی جدید بهنام نظم بدون ناظم را مطرح می کنند.
وی در ادامه به نقد نظریه فرگشت و سازوکارهای مورد استناد فرگشت گرایان اشاره نمود. همینطور این پژوهشگر در ارتباط با ارکان نظریه ی فرگشت سه محور را بیان کرد که عبارتند از ۱. نیای مشترک، ۲. انتخاب طبیعی و ۳. جهش تصادفی.
این پژوهشگر دو رکن فرگشتی اول را قابل جمع با باور به خدا دانست و اضافه کرد: اما وی آن چیزی که اساسا غیر قابل جمع با خداباوری است مبحث سوم یعنی جهش تصادفی را دانست. این مبنای فرگشتی به کل نقش عامل هوشمند را از سازوکارهای زیست شناختی حذف می کند.
وی در ادامه به شکل گیری موج سوم فرگشتی اشاره نمود که فرگشت گرایان ملحد اخیراً مطرح می کنند که دیگر حتی وجود شواهد تأییدکننده برای فرگشت ضرورتی ندارد و نظریه های فرگشتی در ارتباط با ساز و کارهای فرگشتی می توانند بدون عرضه هرگونه شاهد قابل قبولی مطرح شوند و مورد تأیید قرار گیرند که ایشان این مورد را برای علم بسیارخطرناک دانست.
وی در ادامه به تبیین برخی چالش های اساسی در مقابل فرگشت گرایی پرداخت که همچون ی آنها وجود پیچیدگی های تقلیل ناپذیر است.
این استاد دانشگاه به بعضی از مثال های پیچیدگی های تقلیل ناپذیر از قبیل تاژک باکتری پرداخت که ساز و کارهای فرگشتی قادر به تبیین این حقایق زیست شناختی نیستند.
بی هی در انتها سخنانش اظهار نمود: هر چه که علم پیشتر می رود چالش های جدی تری در مقابل مساله فرگشت مطرح می گردد و آینده زیست شناسی آینده ای سخت و پر چالش برای نظریه فرگشت خواهد بود.
تبیین کلی از برهان تنظیم ظریف کیهانی
در ادامه این وبینار، رابین کالینز استاد تمام دانشگاه مسایاکالج از آمریکا با مبحث «فیزیک مدرن و آینده ی الحاد و خداباوری» سخنرانی کرد.
رابین کالینز در ابتدای بحث خود تبیین کلی از برهان تنظیم ظریف کیهانی عرضه کرد و در ارتباط با مقدمات این برهان صحبت کرد.
وی برهان تنظیم ظریف را دارای دو نسخه معرفی کرد؛ نخست برهان آنتروپیک و انسان محور و دوم نسخه غیر آنتروپیک.
بعد از توضیحاتی که وی در ارتباط با برهان آنتروپیک از تنظیم ظریف و مقدمات این برهان داد به تشریح نسخه غیر انسان محور این برهان پرداخت که مبتنی بر تنظیم ظریف ثوابت و قوانین فیزیکی در جهت کشف پذیری علم است.
وی به تشریح جزئیات ثوابت فیزیکی و مناسب بودن مقادیری که این ثوابت دارا هستند برای کشف شدن آنها توسط دانشمندان علومی از قبیل فیزیک و شیمی پرداخت و برای این مدعا شواهدی را همچون آنها دامنه نور مرئی و قابل کشف بود آن مطرح ساخت بر طبق این نسخه از برهان تنظیم ظریف که به واسطه قرار گرفتن ثوابت فیزیکی در یک دامنه خاص اتفاق می افتد، اگر مقادیر فعلی تنها مقدار ناچیزی از وضع موجود بیشتر یا کمتر باشد ما دانش هایی از قبیل فیزیک و شیمی و اساس امر قابل کشفی نمی داشتیم. خصوصیت این نسخه از برهان تنظیم ظریف این است که اشکالاتی از قبیل چند جهانی و اشکال آنتروپیک هم بر آن وارد نمی آید.
وی در انتهای بحث در ارتباط با آینده الحاد با عنایت به کشف های مختلف در علم فیزیک اشاره نمود که خیلی از ادعاهایی که در علم فیزیک مطرح می شود و تلاش می کند باورهای فلسفی و آموزه های دینی را زیر سوال ببرد گمانه زنی های خامی بیش نیستند.
وی همینطور اظهار نمود: باوجود اینکه فیزیکدانان خویش را بی رغبت و دور از پذیرش متافیزیک معرفی می کنند، اما در مطرح کردن گمانه زنی های فیزیکی شان، تعداد بیشماری از مبانی متافیزیکی و فلسفی را پیش فرض می گیرند. ایشان همینطور ابراز داشتند که فیزیک آینده است که به نحو دقیق تر و عمیق تری آموزه های خداباورانه را تأیید خواهد نمود.
طبیعت گراییِ غیر موجهِ علمی
سپس یوسف دانشور، استادیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، در قم با مبحث «طبیعت گراییِ غیر موجهِ علمی» سخنان خویش را عرضه داد.
دانشور ابتدا تصریح کرد که الحاد در جهان مدرن همواره تمایل شدید به استفاده از علم برای اثبات مدعیات خود داشته است بگونه ای که گاه طبیعت گرایی وجودشناختی یا الحاد را همان علم گرایی دانسته اند.
وی در ادامه بیان نمود: که الحاد مدرن علم را علم گروانه می فهمد و از تمام ظرفیت های چنین نگاهی به نفع خود بهره می گیرد. طبق این نگاه، که اساسا الحاد نو هم از آن تبعیت می کند، علم با طبیعت گرایی وجودشناختی که همان الحاد است رابطه ای ناگسستنی دارد. نگاه فوق، اما، مورد قبول اکثریت دانشمندان، فیلسوفان و الهی دانان نیست. اینان طبیعت گرایی وجودشناختی را نگاهی متافیزیکی می بینند که هیچ ارتباطی با علم ندارد، چنان که علم گرایی را با علم بی ارتباط می بینند. اما همین متفکران علم را پیرو نوعی دیگر از طبیعت گرایی می دانند که آنرا طبیعت گرایی روش شناختی می نامند.
وی همینطور بیان کرد که این که علم به لحاظ روشی طبیعت گرا است به این مفهوم است که علم در تبیین امور طبیعی خویش را ملزم به تمسک به امور طبیعی و عدم تمسک به امور فراطبیعی و هم گزاره های وحیانی می داند. اینان از تفکیک بین طبیعت گرایی وجودشناختی و طبیعت گرایی روش شناختی برای نفی هرگونه تعارض بین علم و دین بهره می گیرند؛ ادعای اینان این است که چون طبیعت گرایی علم صرفا روش شناختی است و ازاین رو هیچ ادعای متافیزیکی ندارد، هیچ تهافتی بین علم و دین رخ نمی دهد. اما رفتن به کلام طرفداران طبیعت گرایی روش شناختی نشان داده است که این طبیعت گرایی به شدت متافیزیکی است.
وی در پایان با استثنا به دیدگاه مایکل روس، فیلسوف علم کانادایی- انگلیسی، که از مدافعان سرسخت طبیعت گرایی روش شناختی است استناد کرده بیان کرد که روس، با استفاده از این طبیعت گرایی تلاش زیادی در از بین بردن تعارض بین علم و دین دارد و پس از تبیین طبیعت گرایی در سیاق بحث از رابطه علم و دین به صراحت اعلام می کند که طبیعت گرایی روش شناختی قبول مسیحیت، یهودیت، اسلام یا هر دین خاص دیگری را روا نمی دارد و امکان وقوع معجزه در عالم را نفی می کند. این سخن او به وضوح حاکی از ماهیت وجودشناختی طبیعت گرایی به اصطلاح روش شناختی است و اتفاقاً همین محتوای وجودشناختی این طبیعت گرایی است که سبب تعارض بین علم و ادیان می گردد.
دین و اخلاق با نگاهی به الحاد مدرن
بخش پایانی این جلسه هم با سخنرانی حجت الاسلام ابوالفضل ساجدی، استاد تمام مؤسسه امام خمینی (ره) با موضوع: دین و اخلاق با نگاهی به الحاد مدرن عرضه شد.
ساجدی در مورد رابطه دین و اخلاق صحبت و بیان کرد که در مورد رابطه دین و اخلاق رویکردهای گوناگونی مطرح گردیده است که همچون می توان به موارد زیر اشاره کرد: سازگاری و تعامل، جدایی و بی ارتباطی، تضاد یا تقابل.
وی خاطرنشان کرد حامیان الحاد مدرن مانند ریچارد داوکینز و سم هریس نه تنها اخلاق را نیازمند دین نمی دانند بلکه حامی تضاد این دو هستند. داوکینز کوشش کرد تا ریشه های اخلاق را به زیست شناسی برگرداند و رویکرد فرگشتی خود در مورد خلقت را به اخلاق هم سرایت دهد تا رابطه میان اخلاق و دین را قطع و ثابت کند که برای فهم و عمل به اخلاق نیازی به دین نیست. وی در کتاب (پندار خدا) بخش عمده ای را به این بحث مختص کرده است. همچون ادله وی بر تضاد دین و اخلاق این است که اخلاق دینی را نوعی تملق گویی خدا ذکر می کند و ان را سبب زبونی انسان می داند.
ساجدی در ادامه به اشکالات وارد بر این دیدگاه پرداخت و بیان کرد که اشکالات گوناگونی بر این دیدگاه وارد است، همچون اینکه او درک صحیحی از خدای ادیان توحیدی خاصه اسلام، ندارد. خدا را موجودی همانند سایر انسان ها می داند که نیازمند التماس است و می توان او را با تملق گویی و … فریب داد و به اهداف شخصی خود رسید. داوکینز توجه ندارد که این التماسها چیزی از ما نمی کاهد بلکه به کمال ما می افزاید. اینها در مباحث فلسفی انسان شناسی، و خداشناسی و فلسفه اخلاق مورد بحث قرار گرفته است. به علاوه نیاز انسان به تجارب معنوی و اشراقی و ظرفیت متعالی آدمی در این حوزه، موضوعی است که مورد غفلت ملحدین مدرن است. از دیگر علل وی بر تضاد دین و اخلاق، این است که دین منشأ جنگ ها در طول تاریخ بوده است. سم هریس هم ایمان مذهبی را منشأ دیوانگی و بی عقلی و خشونت ورزی می داند.
وی در پاسخ به این شبهه اظهار داشت: کافی است که جنگ های گسترده ابرقدرتها برای استعمار ملت ها و همچون مسلمانان را در طول دو قرن گذشته و بخصوص ۴ دهه اخیر مطالعه نماییم. رؤسای جمهور آمریکا هم مستقیماً به کشورهای گوناگونی حمله کرده اند و هم یکی بعد از دیگری گروههای تروریست مانند طالبان، القاعده و داعش را تقویت کرده و منشأ جنگ های فراوانی شدند. اگر اقلیتی از مسلمانان مانند داعش که به اعتراف ترامپ ساخته خود آمریکا است دست به خشونت زده اند، نمی توان آنرا به تمام مسلمانان تعمیم داد و این نسبت ناروا، مغالطه در استدلال است.
در آخر سخنرانان علاوه بر تشکر از برگزاری چنین نشستی ابراز امیدواری کردند که چنین گفتگوهای میان ادیانی پیرامون مبحث مهمی مانند الحاد نو ادامه یابد. جلسه با قرائت بخشی از دعاهای کتاب زبور حضرت داود به پایان رسید.
منبع: nooremarefat.ir
مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب