مسئولیت پذیری اصل جدا نشدنی از دین اسلام است
به گزارش نور معرفت یك استاد حوزه و دانشگاه با مطرح كردن این مساله كه مسئولیت پذیری جزء اصول اولیه و مهم در دین اسلام است اظهار داشت: افراد در دنیا رها شده نیستند. بلكه در مقابل كوچكترین اعمال خود باید پاسخگو باشند و این یعنی تقویت حس مسئولیت پذیری در افراد جامعه. اما می توانیم بگوییم كه مسئولیت پذیری در سطح كلان جامعه از اهمیت بیشتری برخوردارست چونكه با افراد بیشتری در ارتباط هستند و نقش بیشتری را در جامعه ایفا می كنند و می توانند بیشتر تاثیر گذار باشند.
حجت الاسلام و المسلمین محمد مهدی حائری پور در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اینكه یكی از موضوعات بسیار مهم در فرهنگ دینی ما كه در قرآن و روایات اسلامی نیز مورد توجه قرار گرفته است بحث مسئولیت پذیری است اظهار نمود: مسئولیت پذیری یعنی این كه انسان در فرهنگ دینی رها نشده است. بلكه باید مراقب تك تك اعمال و رفتار خود بوده و در مقابل آنها پاسخ گو باشد. خداوند انسان رابه گونه ای خلق كرده كه باید در مقابل اعمال و رفتار خود مسئول باشد. رسول اكرم (ص) در رابطه به این مسئله مهم می فرماید: «ألا كُلُّكُم راعٍ و كُلُّكُم مَسؤولٌ عَن رَعِیَّتِه؛ فَالأَمیرُ الَّذی عَلَی النّاسِ راعٍ و هُوَ مَسؤولٌ عَن رَعِیَّتِهِ، وَالرَّجُلُ راعٍ عَلی أَهلِ بَیتِهِ و هُوَ مَسؤولٌ عَنهُم، وَ المرأةُ راعِیةٌ عَلی بَیتِ بَعلِها و وُلدِهِ و هِیَ مَسؤولَةٌ عَنهُم، وَ العَبدُ راعٍ عَلی مالِ سَیِّدِهِ و هُو مَسؤولٌ عَنهُ، ألا فَكُلُّكُم راعٍ و كُلُّكُم مَسؤولٌ عَن رَعِیَّتِهِ. بدانید كه همه شما مسئولید و همه شما نسبت به زیردستانش بازخواست می شوید. فرمان روای مردم، مسئول مردم است و نسبت به زیردستانش بازخواست می شود. مرد، سرپرست خانواده است و نسبت به آنان، بازخواست می شود. زن، مسئول خانه شوهر و فرزندان اوست و در مقابل آنان، بازخواست می شود. برده، مسئول مال مالك خود است و در مقابل آن، مسئول است. پس بدانید كه همه شما مسئولید و همه تان در مقابل زیردستان خود، بازخواست می شوید.»
وی اشاره كرد: طبق آیات و روایات قرآن، خداوند بارها در آیات قرآنی می فرماید؛ از تك تك اعضا و جوارح انسان در روز قیامت سوال و جواب می شود این یعنی این كه انسان در مقابل تمام رفتارها و اعمال خود مسئول است. نسبت به آنچه می بینیم و می شنویم باید مسئولیت پذیر باشیم.
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه با مطرح كردن این مساله كه مسئولیت پذیری در سطح كلان جامعه از اهمیت بیشتری برخوردار می شود چونكه افراد بیشتری با آن درگیر هستند تصریح كرد: اگر انسان درباره گوش و چشم خود و حتی در سطح ارتباط فردی مورد سوال قرار می گیرد حالا باید این تصور را نماییم كه كه افراد مسئول در سطح كلان تا چه اندازه مورد سوال و جوال قرار می گیرند. بنا بر این است كه می گویم مسئولیت پذیری در سطح كلان از اهمیت بیشتری برخوردارست.
حائری پور افزود: در آیات قرآن وارد شده است كه انسان ها در روز قیامت بنا به دستور الهی مورد بازخواست قرار می گیرند و تا این سوال و جواب و پاسخگویی دربرابر آن چیزی كه به آنها اعطا شده و مسئولیتش با فرد بوده است صورت نگیرد هیچ كسی نمی تواند قدم از قدم بردارد. پیامبر اسلام (ص) در خطبه غدیر به این مساله اشاره می كند كه من در مقابل شما مسئول هستم و مورد سوال قرار خواهم گرفت. این یعنی حتی اولیاء و انبیاء الهی نیز در برابرآنچه كه خداوند از آنها خواسته اند مسئول هستند و باید مسئولیت پذیری خودرا داشته باشند. در مجموع می توان اظهار داشت: مسئولیت پذیری در فرهنگ دینی و قرآنی و روایات ما یك مطلب كاملا روشن و باارزش است.
مصداق های مسئولیت پذیری در سطح خرد و كلان جامعه
ایشان سپس با ارائه دو مثال از مسئولیت پذیری در سطح خرد و كلان جامعه اظهار داشت: مثلا یكی از جنبه های مسئولیت پذیری بر عهده دانشمندان و عالمان دینی جامعه است چونكه آنها در قبال مردم مسئول هستند و باید سطح آگاهی مردم را افزایش داده و هدایت و ارشاد را به درستی انجام بدهند. بر همین مبنا در «حكمت ۴۷۸ نهج البلاغه»، حضرت علی (ع) می فرماید: خدا از مردم ناآگاه عهد گرفت كه بیاموزند و از دانایان عهد گرفت كه آموزش بدهند. در مجموع تمام افراد نسبت به هر آنچه كه می دانند و باید به آن عمل كنند مسئول هستند. حتی اگر انسان در سطح كلان جامعه می خواهد مسئولیتی را بر عهده بگیرد اگر آگاهی لازم را ندارد باید آن آگاهی را كسب كرده و بعد از آن به سراغ آن مسئولیت برود. در سوره «نحل» نسبت به دریافت این آگاهی و بعد از آن كسب مسئولیت اشاره شده است. این تكلیف در ابتدا متوجه عالمان دینی است و بعد از آن مردم عادی جامعه نیز باید نسبت به رفتار خود آگاهی و مسئولیت پذیری را داشته باشند. همین طور در «حكمت ۳۲۸ نهج البلاغه» وارد شده كه خداوند از توانگران نیز می خواهد در مقابل آنچه كه دارند مسئولیت پذیر باشد. این فقط دونمونه در ارتباط با مسئولیت پذیری در جامعه است اما مسئولیت پذیری مصداق های بسیار زیادی دارد و در مجموع می توانیم بگوییم انسان باید در مقابل هر آنچه كه دارد و ندارد مسئول است و باید برای تك تك آنها پاسخ گو باشد.
منبع: نور معرفت
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب