از صندوق وقف پول تا تفاهم نامه جهادی برای حفاظت از تاریخ وقف
به گزارش نور معرفت نماینده ولی فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه، هفته وفق را بهانه ای برای نمایش چهره ی جدیدی از وقف دانست و اظهار داشت: با راه اندازی موزه های وقف در شهرهای مختلف كشور، امیدواریم انجام این كار را به صورت مستمر بتوانیم پیگیری نماییم.
به گزارش نور معرفت به نقل از ایسنا، حجت الاسلام والمسلمین سیدمهدی خاموشی، در آیین افتتاح نمایشگاه میراث وقف در موزه ملی ایران، اظهار نمود: از بین موقوفات بسیار زیادی كه در كشور است، ۲۰۰ هزار موقوفه ثبت شده در كشور وجود دارد، همینطور یك میلیون و ۴۲۰ هزار رقبات در اختیار سازمان اوقاف و امور خیریه است، ازاین رو مسیری كه به پیش رفته ایم، راهی روشن است.
او با اشاره به تبدیل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وزارتخانه، بعنوان یكی از دستگاه های نزدیك به سازمان اوقاف و امور خیریه؛ آنرا قدمی مثبت ارزیابی كرد و اظهار داشت: اگر چهار بقعه ی «آستان قدس رضوی»، «حرم حضرت معصومه(س)»، «شاهچراغ (ع)» و «حرم شاه عبدالعظیم (ع)» كه تولیت آنها نسبت به دیگر بقاع متبركه خاص در نظر گرفته شده را جدا نماییم، ۸۵۰۰ بقعه ی دیگر در اختیار سازمان اوقاف است كه از وزارت میراث فرهنگی درخواست می نماییم برای حفظ و نگهداری این آثار تاریخی و فرهنگی كمك های لازم را داشته باشند.
او همینطور با بیان این كه قدمت تاریخی خیلی از وقف نامه ها به صدها سال قبل برمی گردد، حتی بعضی از آنها روی سنگ نوشته می شد – سندی كه برخی افراد قصد از بین بردن آنرا داشتند – افزود: موقوفات بسیار مهم می باشد چون كه ما قرآن هایی داریم كه قدمت آنها بسیار بالاست و بنابراین هم این سازمان نزدیك به وزارت میراث فرهنگی و گردشگری می باشد.
ایجاد «صندوق وقف پول» در سازمان اوقاف
نماینده ولی فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه با تاكید بر این كه، این سازمان باید به دنبال وقف های جدید باشد، تصریح كرد: باید در وقف مسیری را برگزید كه در سبد معیشتی مردم تأثیرگذار باشد و اثر وقف باید در زندگی مردم مشخص شود.
او شاخص «صندوق وقف پول» را اولین شاخص بعنوان یك ایده ی جدید از دید سازمان اوقاف دانست و اضافه كرد: در این شاخص باید نخست مسائل شرعی آنرا با بزرگان مطرح نماییم. اگر صندوق وقف پول ایجاد شود، یك صندوق سرمایه گذاری قوی در نظام جمهوری اسلامی است كه پول داخل آن می ماند و از قدرت آن پول استفاده می نماییم.
حجت الاسلام خاموشی ایجاد «وقف اشتراكی» را دومین شاخص جدید وقف بیان كرد و افزود: افرادی كه نمی توانند وقف كاملی داشته باشند، می توانند پول آنرا پرداخت كنند و به صورت اشتراكی بعنوان مثال برای ساخت یك مدرسه به نسبت هزینه ای كه می توانند تخصیص دهند، اقدام نمایند.
تفاهم نامه میراث و اوقاف جهادی تهیه شد
غلامرضا عادل - معاون فرهنگی اجتماعی سازمان اوقاف و امورخیریه - نیز در سخنانی اظهار نمود: برگزاری نمایشگاه وقف را فرصتی دانست كه می تواند در پرتو موقوفات در قرن های مختلف اثر خویش را به جا بگذارد، موضوعی كه می تواند آثار و بركات آن در موضوعات مختلف تا سایر حوزه های مرتبط، اطلاعات مناسب را به مردم عرضه كند.
او با تاكید بر این كه این فرصت و اطلاع رسانی منشا اثری برای ترویج سنت حسنه و افزایش پرداخت جدید در این بحث است، افزود: در سطح تمام استان ها گزارش عملكردِ مناطق مختلف، عملِ وقف را به وضوح نشان داده است.
وی نمایشگاه میراث وقف و شركت های دانش بنیان را نشانه ای از این همكاری ها دانست و افزود: تفاهم نامه ی تهیه شده در حوزه وقف برای امضا بین دو دستگاه متولی، به صورت جهادی توسط معاون میراث فرهنگی وزارتخانه تهیه شده است كه امیدواریم آن منشا خیرهای زیادی برای دو دستگاه اوقاف و امور خیریه و وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باشد.
قدمت وقف به پیش از اسلام برمی گردد
محمدحسن طالبیان - معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی - هم در این آیین، وقف را سنتی حسنه با ریشه ای تاریخی دانست كه باید به شكل جدی مورد توجه قرار گیرد و اظهار داشت: برپایه اسناد قدیمی كه از دیرباز در بقعه حضرت دانیال نبی بوده، نشان داده است كه عمل وقف حتی پیش از اسلام هم وجود داشته و پس از اسلام این سنت ادامه پیدا كرده است.
او با تاكید بر این كه حفاظت از بناهای تاریخی، نشان دهنده ی توجه سازمان اوقاف به بناهای تاریخی در اختیار این سازمان است، اضافه كرد: موارد مطرح شده در تفاهم نامه امضا شده بین دو دستگاه میراث فرهنگی و سازمان اوقاف، به صورت سبیار هدفمند و دقیق بررسی و تهیه شده است تا كارهای اجرایی تفاهم نامه عملیاتی شوند.
وی با تاكید بر این كه وقف در زمینه های مختلف از بناهای عام المنفعه گرفته مانند «بقعه شیخ صفی الدین» تا آثار منقول و غیرمنقول، قنات ها، یخچال ها وكاروانسراها اتفاق افتاده است، افزود: معمولا واقفان برای نگهداری و حفاظت این نوع وقف ها برنامه ریزی حفاظتی كاملی را انجام می دادند.
وقتی هیات امنای یك موقوفه، نیت اصلی واقف را عملیاتی نمی كنند
طالبیان اما یكی از مهمترین چالش های موجود در حوزه میراث فرهنگی و وقف را بی توجهی نسبت به نیت واقفان در بناهای تاریخی دانست و اضافه كرد: در خیلی از نقاط مختلف در وقف نامه ها، این طور نیت شده كه مخارج موقوفه باید صرف برخی كارها برای نگهداری از آن موقوفه شود، اما بعضی از هیات امناهای آن مجموعه ها این كار را انجام نمی دهند و آن مخارج برای توسعه ناهمگون استفاده می شود.
او با بیان این كه همه ی سنت هایی كه استادكاران خلق می كنند، به مرور گرفتار گرفتاری می شوند، افزود: از جانب دیگر بحث های میراث ناملموس وقفی برای ما اهمیت زیادی دارد، چون مبحث حق مردم در بین است.
وقف نقطه آغاز همكاری بین میراث و اوقاف
او همینطور با اشاره به این كه پرونده های مختلف در بحث محتوایی وجود دارد كه به نتیجه رساندن آنها باید به صورت مشترك صورت گیرد، افزود: تفاهم نامه امضا شده فقط در مبحث میراث فرهنگی نیست، بلكه موارد گردشگری و صنایع دستی را هم در برمی گیرد، كه در آنها بند به بند ظرفیت های محتوایی وجود دارد مانند كاراونسراها و یخچال های تاریخی كه باید برای حفاظت شان به آنها كمك كرد.
او بحث ایجاد موزه های «وقف» در سطح كشور را مبحث مهمی دانست كه می تواند سرآغاز یك همكاری بسیار پرارزش بین وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و سازمان اوقاف و امور خیریه باشد.
ایشان در ادامه به تشكیل پرونده های مشترك مرمتی بین وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و سازمان اوقاف و امور خیریه اشاره نمود و اضافه كرد: آثار تاریخی و مذهبی در كشور وجود دارد كه با همكاری این دو دستگاه می توان نسبت به مرمت آنها و صیانت از این آثار تاریخی اقدام نمود.
معاون میراث فرهنگی كشور در ادامه اضافه كرد: پیكی دیگر از محورهای همكاری مشترك بین این وزارتخانه و سازمان اوقاف، مبحث موزه های در رابطه با وقف است كه در این خصوص هم آماده همكاری همه جانبه با سازمان اوقاف هستیم.
وقف فرهنگی، پركاربردترین نوع وقف/تبدیل میراث وفق به میراث پایدار
جبرئیل نوكنده – مدیر كل موزه ملی ایران - نیز در این مراسم، وقف را یكی از برترین و پُردوام ترین مظاهر احسان، نیكوكاری، سنت و بزرگ اندیشی زنان و مردانی دانست كه در پهنای تاریخ این سرزمین زندگی كرده اند و اظهار داشت: وقف بعنوان میراث ناملموسی از گذشته های بسیار دور شكل گرفته كه سبب پویایی و سرزندگی فرهنگ و تمدن غنی ایرانی بوده و واقفان را برای همیشه ماندگار و جاودانه كردهه است.
او با بیان این كه وقف در زمان امروز، جلوه های بدیع و متناسب با زمان است كه در كالبدهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی گسترش یافته و محوری برای توسعه و ایجاد تحولات مثبت و سازنده در زندگی اجتماعی است، افزود: وقف فرهنگی شاید از مهم ترین و كهن ترین كاربردهای این سنت بی بدیل است كه نتایج فرهنگی و آموزشی آن با محوریت عدالت، لایه های بالایی تا زیرین جامعه را در بر می گیرد.
وی وقف فرهنگی را عملی از سمت دانشمندان، امرا، وزرا و سایر نیكوكاران دانست كه تا امروز توانسته گنجینه ای عظیم از آثار فرهنگی منقول و غیر منقول را گردآوری كند و اضافه كرد: مساجد، بقاع متبركه، كتابخانه، مدارس و دیگر نمونه ها با كاربردهای آموزشی سبب رشد و شكوفایی فرهنگ، تمدن و تكامل انسانی شده اند. در همین زمینه قرآن ها، نسخ خطی، اسناد و دیگر آثار تاریخی فرهنگی به مثابه یادگاری ماندگار، بهترین وسیله انتقال علوم و تمدن از ملت های گذشته به آیندگان هستند.
او وقف را از یك سو بعنوان یك عمل خیر و در زمره باقیات الصالحات دانست و از جانب دیگر گنجینه ی مهمی از میراث فرهنگی به جا مانده بیان كرد و اضافه كرد: بدین سان كاركرد آموزشی دیگری از وقف هم در این جا نشان داده می شود.
روایتی از سنت وقف ۴۰ +۱
او همینطور گردآوری، نگهداری در شرایط استاندارد و ایمن، پژوهش، معرفی و نمایش این آثار را رسالتی دانست كه در نهاد فرهنگی موزه ها معنا پیدا می كند و اظهار داشت: ثمره مهم آن تبدیل میراث وقف به میراث پایدار می باشد، چون موزه ها بعنوان پلی میان گذشته، حال و آینده نقش آفرینی می كنند، ازاین رو وقف و اهدا از منابع مهم غنی سازی موزه ها محسوب می شوند.
نوكنده با تاكید بر این كه موزه ملی ایران هم در مقام موزه مادر از این امر مستثنی نبوده و گنجینه مهمی از موقوفات را نگهداری می كند، نمایشگاه"میراث وقف" را نمونه ای از این گنجینه دانست و اظهار داشت: این نمایشگاه روایتی از سنت وقف بر موقوفات شامل چهل بعلاوه یك اثر است كه قدمت زمانی از سده پنجم هجری قمری تا دوره زندیه را شامل می شود و كهن ترین اثر این نمایشگاه نسخه خطی قرآنی است كه روی پوست نگارش شده است،
مدیر كل موزه ملی ایران افزود: بیشتر آثار این نمایشگاه متعلق به مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی است. آثار موقوفی این مجموعه كه امروزه در ردیف میراث جهانی قرار گرفته و اشیای متنوعی مانند نسخ خطی قرآنی، اسناد، نسخ خطی و چینی هایی را شامل می شود كه امروز با نام«میراث جهانی مجموعه شیخ صفی الدین اردبیلی» شهرت خاصی دارند، موردی كه می توان آنرا مهم ترین پیام نمایشگاه دانست.
حمایت از وقف با تاسیس و راه اندازی موزه وقف
وی این مجموعه را فرصت مناسبی برای نمایش جلوه هایی از هنر دوران اسلامی در زمینه های گوناگون مانند خوشنویسی، كتاب آرایی، جلد سازی، فلزكاری و دیگر شاخه های هنری دانست كه در میان این موقوفات قابل بررسی و پژوهش هستند و بیان كرد: این نمایشگاه در صدد است تا نگاه سطوح مختلف اقشار جامعه را به وقف فرهنگی و نتایج مهم آن سوق دهد؛ نخست آنكه با نگاهی كارشناسی شده به این آثار می توان شاهكارهای خیلی از هنر و تمدن ایرانی را در این مواد فرهنگی جستجو كرد، كه حفظ و حراست از آنها برعهده هر ایرانی است.
نوكنده تصریح كرد: از جانب دیگر، جلب مساعدت و حمایت مسؤلان برای گردآوری این آثار با هدف تقویت موزه های موجود و در اقدامی ملی، تاسیس و راه اندازی موزه وقف را یادآوری می كند.
به گزارش نور معرفت به نقل از ایسنا، با امضای تفاهم نامه همكاری وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و سازمان اوقاف و امور خیریه - كه گفته می شود مفاد آن در ایام اینده منتشر میشود -، نمایشگاه «میراث وقف» راه اندازی شد.
در این نمایشگاه كه به مناسبت فرارسیدن دهه وقف برگزار شده، دستاوردهای سنت حسنه وقف در قرون گذشته شامل آثاری از وقفیات، اسناد وقفی و اموال موقوفه هایی كه ارزش مذهبی، میراثی و تاریخی دارند و هم آثار حدود ۱۰ شركت دانش بنیان در حوزه های پزشكی، صنعتی، كشاورزی در فضای باز موزه ملی ایران به نمایش درآمده است.
این نمایشگاه تا پنجشنبه، ۱۷ آبان میزبان علاقه مندان به حوزه وقف و پژوهشگران و دانشجویان علاقمند به تاریخ، تمدن و فرهنگ اسلامی ایران است و علاقه مندان برای بازدید از این نمایشگاه می توانند به محل موزه ملی ایران واقع در خیابان سی تیر رجوع كنند.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب